Klasa

Wężowidła

5 gatunek

Wężowidła (Ophiuroidea) – gromada morskich, dennych zwierząt zaliczanych do szkarłupni (Echinodermata), o gwiaździstym kształcie ciała podobnym do rozgwiazd, lecz z węższymi ramionami wyraźnie odgraniczonymi od centralnej tarczy i nie łączącymi się u nasady. Są najbardziej ruchliwymi, szybko przemieszczającymi się szkarłupniami. Poruszają się wężowatymi ruchami elastycznych, silnie umięśnionych ramion, niektóre pływają. Są wśród nich gatunki drapieżne, roślinożerne i detrytusożerne.

Ophiuroidea zasiedlają dno morskie od strefy pływowej do głębin. W strefie szelfowej zamieszkuje 1313 gatunków, podobna liczba zasiedla morskie głębiny – 1297 gatunków batialnych. W abysalu odkryto 100 gatunków. Płytkie wody mórz tropikalnych i klimatu umiarkowanego zasiedlają przedstawiciele Ophiotrichidae, Ophionereididae, Ophiocomidae, Ophiodermatidae, Ophiactidae i Amphiuridae. Spotyka się je nawet w przesyconych związkami siarki i bogatych w metan wodach w sąsiedztwie kominów hydrotermalnych, przykładem Ophiolamina eprae i Ophioctenella acies. Ophiambix bytuje na zatopionym w wodzie drewnie.

Życie pędzą na dnie morskim, zagrzebując się w piasku bądź mule. Za kryjówki mogą im służyć jamy. Niektóre wężowidła ukrywają się wśród koralowców. Żyje na nich wiele euryalidów, pewne Ophiotrichidae i Ophiacanthidae, a zwłaszcza Ophiuroidea o rozgałęzionych ramionach, jak wężogon. Ophiactis savigny zamieszkuje przewody wyprowadzające gąbek. Na filipińskich i japońskich meduzach Rhopilema esculentum, a także Rhopilema hispidum, Rhopilema nomadica, Cephea cephea i nieokreślonych bliżej Rhizostomeae bywa niekiedy Ophiocnemis marmorata, zazwyczaj spędzająca czas na piaszczystym dnie. Niektóre wężowidła zamieszkują również ciała innych szkarłupni. Przykładem Ophiodaphne scripta i Amphipholis linopneusti wiodące życie na jeżowcach oraz Ophiomaza cacaotica i Ophiolophus novarae kryjące się wśród ramion liliowców. Istnieją także wężowidła szukające schronienia na innych wężowidłach. Przykładu dostarczają młode Ophiomastix annulosa, które szukają dorosłych Ophiocoma scolopendrina i wchodzą do ich kieszeni płciowych, korzystając z ochrony jak rozwijające się młode. Hendler i inni określili to jednak symbiozą, a nie pasożytnictwem, ponieważ, mimo że mogą skraść dla siebie część pożywienia, nie wyrządzają gospodarzowi żadnej szkody.

Odnotowano komensalizm i symbiozę. W odróżnieniu od większości wężowideł zamieszkujących morskie dna niektóre uczepiają się oralnej strony ciała jeżowców, często kolców, np. Amphipholis conolampadis odkryty na filipińskim Conolampas diomedeae. Nie zaobserwowano jakichkolwiek szkód doświadczanych z tego względu przez jeżowce, relacja wydaje się więc nie być pasożytnicza, a raczej komensalna.

Wężowidła niekiedy pojawiają się w dużych zagęszczeniach. Przykład stanowi brytyjski Ophiothrix fragilis.

Wężowidła zamieszkują wszystkie oceany. Największą różnorodność osiągnęły w rejonie indo-pacyficznym, gdzie żyje 825 gatunków. W północnym Pacyfiku odnotowano 398 gatunków, zaś w południowym 355. 4 na 5 gatunków wschodniego Oceanu Spokojnego to endemity. Ocean Indyjski stanowi dom dla 316 gatunków. 355 gatunków żyje w zachodnim Atlantyku, z czego 3/5 to endemity, podczas gdy we wschodniej części tego oceanu występuje ich tylko 118. W regionie Ameryki Południowej występuje ich 124. Nieco więcej gatunków zamieszkuje zimne wody antarktyczne, 126 gatunków, wśród nich 10% endemitów, a znacznie mniej Arktykę, 73, z czego 2 na 5 to endemity. Zdarzają się gatunki eurybatyczne, zasiedlające morza całego świata, największa eurybatyczność dotyczy taksonów polarnych. Nie można jednak wykluczyć, że rzekome gatunki o ogólnoświatowym zasięgu to naprawdę grupy gatunków kryptycznych.

Pokaż mniej

Wężowidła (Ophiuroidea) – gromada morskich, dennych zwierząt zaliczanych do szkarłupni (Echinodermata), o gwiaździstym kształcie ciała podobnym do rozgwiazd, lecz z węższymi ramionami wyraźnie odgraniczonymi od centralnej tarczy i nie łączącymi się u nasady. Są najbardziej ruchliwymi, szybko przemieszczającymi się szkarłupniami. Poruszają się wężowatymi ruchami elastycznych, silnie umięśnionych ramion, niektóre pływają. Są wśród nich gatunki drapieżne, roślinożerne i detrytusożerne.

Ophiuroidea zasiedlają dno morskie od strefy pływowej do głębin. W strefie szelfowej zamieszkuje 1313 gatunków, podobna liczba zasiedla morskie głębiny – 1297 gatunków batialnych. W abysalu odkryto 100 gatunków. Płytkie wody mórz tropikalnych i klimatu umiarkowanego zasiedlają przedstawiciele Ophiotrichidae, Ophionereididae, Ophiocomidae, Ophiodermatidae, Ophiactidae i Amphiuridae. Spotyka się je nawet w przesyconych związkami siarki i bogatych w metan wodach w sąsiedztwie kominów hydrotermalnych, przykładem Ophiolamina eprae i Ophioctenella acies. Ophiambix bytuje na zatopionym w wodzie drewnie.

Życie pędzą na dnie morskim, zagrzebując się w piasku bądź mule. Za kryjówki mogą im służyć jamy. Niektóre wężowidła ukrywają się wśród koralowców. Żyje na nich wiele euryalidów, pewne Ophiotrichidae i Ophiacanthidae, a zwłaszcza Ophiuroidea o rozgałęzionych ramionach, jak wężogon. Ophiactis savigny zamieszkuje przewody wyprowadzające gąbek. Na filipińskich i japońskich meduzach Rhopilema esculentum, a także Rhopilema hispidum, Rhopilema nomadica, Cephea cephea i nieokreślonych bliżej Rhizostomeae bywa niekiedy Ophiocnemis marmorata, zazwyczaj spędzająca czas na piaszczystym dnie. Niektóre wężowidła zamieszkują również ciała innych szkarłupni. Przykładem Ophiodaphne scripta i Amphipholis linopneusti wiodące życie na jeżowcach oraz Ophiomaza cacaotica i Ophiolophus novarae kryjące się wśród ramion liliowców. Istnieją także wężowidła szukające schronienia na innych wężowidłach. Przykładu dostarczają młode Ophiomastix annulosa, które szukają dorosłych Ophiocoma scolopendrina i wchodzą do ich kieszeni płciowych, korzystając z ochrony jak rozwijające się młode. Hendler i inni określili to jednak symbiozą, a nie pasożytnictwem, ponieważ, mimo że mogą skraść dla siebie część pożywienia, nie wyrządzają gospodarzowi żadnej szkody.

Odnotowano komensalizm i symbiozę. W odróżnieniu od większości wężowideł zamieszkujących morskie dna niektóre uczepiają się oralnej strony ciała jeżowców, często kolców, np. Amphipholis conolampadis odkryty na filipińskim Conolampas diomedeae. Nie zaobserwowano jakichkolwiek szkód doświadczanych z tego względu przez jeżowce, relacja wydaje się więc nie być pasożytnicza, a raczej komensalna.

Wężowidła niekiedy pojawiają się w dużych zagęszczeniach. Przykład stanowi brytyjski Ophiothrix fragilis.

Wężowidła zamieszkują wszystkie oceany. Największą różnorodność osiągnęły w rejonie indo-pacyficznym, gdzie żyje 825 gatunków. W północnym Pacyfiku odnotowano 398 gatunków, zaś w południowym 355. 4 na 5 gatunków wschodniego Oceanu Spokojnego to endemity. Ocean Indyjski stanowi dom dla 316 gatunków. 355 gatunków żyje w zachodnim Atlantyku, z czego 3/5 to endemity, podczas gdy we wschodniej części tego oceanu występuje ich tylko 118. W regionie Ameryki Południowej występuje ich 124. Nieco więcej gatunków zamieszkuje zimne wody antarktyczne, 126 gatunków, wśród nich 10% endemitów, a znacznie mniej Arktykę, 73, z czego 2 na 5 to endemity. Zdarzają się gatunki eurybatyczne, zasiedlające morza całego świata, największa eurybatyczność dotyczy taksonów polarnych. Nie można jednak wykluczyć, że rzekome gatunki o ogólnoświatowym zasięgu to naprawdę grupy gatunków kryptycznych.

Pokaż mniej