Zee

Noordzee

273 soorten

De Noordzee is een randzee van de Atlantische Oceaan in het noordwesten van Europa, met een gemiddelde diepte van 94 meter. Ten zuiden van de Doggersbank bedraagt de diepte op de meeste plaatsen minder dan 50 meter.

De zee wordt aan drie zijden door land begrensd en opent zich trechtervormig naar de Noordoostelijke Atlantische Oceaan. Binnen een afstand van 150 kilometer van de kusten leven 80 miljoen mensen. De Noordzee is een belangrijke schakel in scheepsroutes en dient als verbinding tussen Europa en de andere wereldmarkten. Daarnaast zijn er nog vele veerverbindingen tussen de landen rond de Noordzee. De zuidelijke Noordzee is, samen met het aangrenzende Kanaal, de drukst bevaren scheepvaartregio ter wereld. In de zeebodem bevinden zich grote aardolie- en aardgasreserves, die sinds de jaren 70 van de 20e eeuw grootschalig geëxploiteerd worden. Commerciële visserij heeft het visbestand van de zee in de laatste decennia verminderd. Milieuproblemen zijn ontstaan door de zeevaart en doordat de vervuilde rivieren van Europa er in uitmonden.

In alle landen rondom deze zee wordt ze Noordzee genoemd (Engels North Sea, Duits Nordsee, Noors Nordsjøen, Deens Nordsøen, hoewel in Denemarken tevens de benaming Westerzee wordt gebruikt, namelijk naast Nordsøen ook Vesterhavet (hav is het Oudnoorse woord voor zee).

Ligging

De Noordzee ligt grotendeels op het Europees Continentaal plat. Alleen de Noorse geul, een smal gebied van de Noordelijke Noordzee voor Noorwegen, ligt niet op deze plaat en is veel dieper (zo'n 700 meter). De Noordzee wordt in het westen begrensd door Engeland en Schotland op het eiland Groot-Brittannië. In het noordoosten grenst de zee aan het Scandinavische schiereiland (Noorwegen) en in het oosten en zuidoosten aan de op het Europese continent liggende landen Denemarken, Duitsland, Nederland, België en Frankrijk.

In het zuidwesten gaat de Noordzee via de Straat van Dover (ook Nauw van Calais genoemd) in het Kanaal over. In het oosten is er via het Skagerrak en het Kattegat contact met de Oostzee en naar het noorden is er een trechtervormige opening richting de Noordelijke IJszee, die het oosten van de noordelijke Atlantische Oceaan vormt.

Naast de duidelijke grenzen van de kusten der omliggende landen, wordt de Noordzee begrensd door een denkbeeldige lijn van het Noorse Lindesnes naar het Deense Hanstholm. De noordelijke grens ligt minder duidelijk vast. Traditioneel wordt een gedachte grenslijn van Noord-Schotland over de Shetlandeilanden naar het Noorse Ålesund verondersteld; volgens het Oslo-Parijs verdrag van 1962 loopt de grens iets westelijker en noordelijker (ter hoogte van het Noorse Geirangerfjord).

De belangrijkste rivieren die in de Noordzee stromen zijn de Elbe, de Wezer, de Eems, de Rijn, de Maas en de Schelde. Vanuit Groot-Brittannië stromen de Theems en de Humber in de Noordzee uit.

De oppervlakte van de Noordzee bedraagt ongeveer 575.000 km² bij een watermassa van 54.000 km³.

Flora, fauna en milieubescherming

Sterke getijden, grote algen- en kelpwoudrijke watergebieden en de grote voedselvoorraad in de zee zorgen voor een grote diversiteit van levensvormen.

Milieubescherming

Milieuproblemen ontstaan door diverse oorzaken. Er worden direct schadelijke stoffen in de Noordzee geloosd en rivieren voeren schadelijke stoffen met zich mee. Vooral langs de kusten lijdt het Noordzeemilieu onder de belasting ten gevolge van menselijke exploitatie. De kustbescherming heeft aan de hele zuidelijke Noordzeekust het landschap sterk beïnvloed. Toerisme en recreatie spelen een ambivalente rol: aan de ene kant vormen deze activiteiten een grote belasting voor het kustgebied, aan de andere kant geven ze een directe economische prikkel het landschap niet verder aan te tasten. Vanwege overbevissing kromp in de jaren 70 van de twintigste eeuw vooral de Noordzeeharingpopulatie. Ook het kabeljauwbestand is, ondanks een EG-maatregel uit 1983, extreem teruggelopen.

Van overbevissing van schol en tong is door een beleid van duurzaam bestandsbeheer geen sprake meer sinds 2009. Dit is vastgesteld door de biologen van de International Council for the Exploration of the Seas, die de Europese visserijministers adviseren bij het vaststellen van de quota voor de Noordzeevissers.

In het kader van milieubescherming troffen de aanliggende landen meerdere overeenkomsten. De Bonner overeenkomst van 1970 was de eerste internationale overeenkomst en betrof uitsluitend de mogelijke negatieve gevolgen van de oliewinning.

De overeenkomsten van Oslo (1972) en Parijs (1974) hielden zich voor het eerst grondig bezig met vervuiling door schadelijke stoffen. In het vervolg van deze verdragen sloten de aanliggende landen in 1992 een verdrag tijdens de Oslo-Parisconventie. De milieubescherming langs de kusten bleef een aangelegenheid van de landen zelf. Daartoe zijn verschillende nationale regelingen getroffen.

Door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) zijn in het MARPOL 73/78 verdrag grenzen gesteld aan de vervuiling door zeeschepen. De Noordzee is aangewezen als een emission control area, dat betekent dat hier de strengste internationaal afgesproken limieten gelden voor uitstoot van zwaveloxiden en stikstofoxiden.

De Stichting De Noordzee is sinds 1977 actief voor de bescherming van het natuurlijk milieu van de Noordzee.

laat minder zien

De Noordzee is een randzee van de Atlantische Oceaan in het noordwesten van Europa, met een gemiddelde diepte van 94 meter. Ten zuiden van de Doggersbank bedraagt de diepte op de meeste plaatsen minder dan 50 meter.

De zee wordt aan drie zijden door land begrensd en opent zich trechtervormig naar de Noordoostelijke Atlantische Oceaan. Binnen een afstand van 150 kilometer van de kusten leven 80 miljoen mensen. De Noordzee is een belangrijke schakel in scheepsroutes en dient als verbinding tussen Europa en de andere wereldmarkten. Daarnaast zijn er nog vele veerverbindingen tussen de landen rond de Noordzee. De zuidelijke Noordzee is, samen met het aangrenzende Kanaal, de drukst bevaren scheepvaartregio ter wereld. In de zeebodem bevinden zich grote aardolie- en aardgasreserves, die sinds de jaren 70 van de 20e eeuw grootschalig geëxploiteerd worden. Commerciële visserij heeft het visbestand van de zee in de laatste decennia verminderd. Milieuproblemen zijn ontstaan door de zeevaart en doordat de vervuilde rivieren van Europa er in uitmonden.

In alle landen rondom deze zee wordt ze Noordzee genoemd (Engels North Sea, Duits Nordsee, Noors Nordsjøen, Deens Nordsøen, hoewel in Denemarken tevens de benaming Westerzee wordt gebruikt, namelijk naast Nordsøen ook Vesterhavet (hav is het Oudnoorse woord voor zee).

Ligging

De Noordzee ligt grotendeels op het Europees Continentaal plat. Alleen de Noorse geul, een smal gebied van de Noordelijke Noordzee voor Noorwegen, ligt niet op deze plaat en is veel dieper (zo'n 700 meter). De Noordzee wordt in het westen begrensd door Engeland en Schotland op het eiland Groot-Brittannië. In het noordoosten grenst de zee aan het Scandinavische schiereiland (Noorwegen) en in het oosten en zuidoosten aan de op het Europese continent liggende landen Denemarken, Duitsland, Nederland, België en Frankrijk.

In het zuidwesten gaat de Noordzee via de Straat van Dover (ook Nauw van Calais genoemd) in het Kanaal over. In het oosten is er via het Skagerrak en het Kattegat contact met de Oostzee en naar het noorden is er een trechtervormige opening richting de Noordelijke IJszee, die het oosten van de noordelijke Atlantische Oceaan vormt.

Naast de duidelijke grenzen van de kusten der omliggende landen, wordt de Noordzee begrensd door een denkbeeldige lijn van het Noorse Lindesnes naar het Deense Hanstholm. De noordelijke grens ligt minder duidelijk vast. Traditioneel wordt een gedachte grenslijn van Noord-Schotland over de Shetlandeilanden naar het Noorse Ålesund verondersteld; volgens het Oslo-Parijs verdrag van 1962 loopt de grens iets westelijker en noordelijker (ter hoogte van het Noorse Geirangerfjord).

De belangrijkste rivieren die in de Noordzee stromen zijn de Elbe, de Wezer, de Eems, de Rijn, de Maas en de Schelde. Vanuit Groot-Brittannië stromen de Theems en de Humber in de Noordzee uit.

De oppervlakte van de Noordzee bedraagt ongeveer 575.000 km² bij een watermassa van 54.000 km³.

Flora, fauna en milieubescherming

Sterke getijden, grote algen- en kelpwoudrijke watergebieden en de grote voedselvoorraad in de zee zorgen voor een grote diversiteit van levensvormen.

Milieubescherming

Milieuproblemen ontstaan door diverse oorzaken. Er worden direct schadelijke stoffen in de Noordzee geloosd en rivieren voeren schadelijke stoffen met zich mee. Vooral langs de kusten lijdt het Noordzeemilieu onder de belasting ten gevolge van menselijke exploitatie. De kustbescherming heeft aan de hele zuidelijke Noordzeekust het landschap sterk beïnvloed. Toerisme en recreatie spelen een ambivalente rol: aan de ene kant vormen deze activiteiten een grote belasting voor het kustgebied, aan de andere kant geven ze een directe economische prikkel het landschap niet verder aan te tasten. Vanwege overbevissing kromp in de jaren 70 van de twintigste eeuw vooral de Noordzeeharingpopulatie. Ook het kabeljauwbestand is, ondanks een EG-maatregel uit 1983, extreem teruggelopen.

Van overbevissing van schol en tong is door een beleid van duurzaam bestandsbeheer geen sprake meer sinds 2009. Dit is vastgesteld door de biologen van de International Council for the Exploration of the Seas, die de Europese visserijministers adviseren bij het vaststellen van de quota voor de Noordzeevissers.

In het kader van milieubescherming troffen de aanliggende landen meerdere overeenkomsten. De Bonner overeenkomst van 1970 was de eerste internationale overeenkomst en betrof uitsluitend de mogelijke negatieve gevolgen van de oliewinning.

De overeenkomsten van Oslo (1972) en Parijs (1974) hielden zich voor het eerst grondig bezig met vervuiling door schadelijke stoffen. In het vervolg van deze verdragen sloten de aanliggende landen in 1992 een verdrag tijdens de Oslo-Parisconventie. De milieubescherming langs de kusten bleef een aangelegenheid van de landen zelf. Daartoe zijn verschillende nationale regelingen getroffen.

Door de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) zijn in het MARPOL 73/78 verdrag grenzen gesteld aan de vervuiling door zeeschepen. De Noordzee is aangewezen als een emission control area, dat betekent dat hier de strengste internationaal afgesproken limieten gelden voor uitstoot van zwaveloxiden en stikstofoxiden.

De Stichting De Noordzee is sinds 1977 actief voor de bescherming van het natuurlijk milieu van de Noordzee.

laat minder zien