De westelijke smaragdhagedis (Lacerta bilineata) is een hagedis uit de familie echte hagedissen (Lacertidae).
De hagedis heeft net als vele andere halsbandhagedissen een smaragdgroene kleur, de vrouwtjes zijn vaak minder felgekleurd. Mannetjes hebben een blauwe keel in de paartijd. De hagedis wordt ongeveer 30 tot 40 centimeter lang inclusief staart, die bijna twee derde van de totale lichaamslengte beslaat. Wat betreft voortplanting en levenswijze is de soort vergelijkbaar met de oostelijke smaragdhagedis.
De westelijke smaragdhagedis komt voor in het westelijke deel van zuidelijk Europa, rond het Middellandse Zeegebied en via Frankrijk en Spanje tot de Atlantische kust. De hagedis komt voor in de landen: Duitsland, Frankrijk, Italië, Kroatië, Monaco, Portugal, San Marino, Spanje en Zwitserland. In Zwitserland komt de hagedis alleen in het zuiden voor. In Duitsland is de soort alleen te vinden in een klein aantal sterk geïsoleerde populaties rond rivierdalen van de rivieren de Rijn, de Moezel en de Nahe. Ook in het Verenigd Koninkrijk komt de soort voor maar alleen op de Kanaaleilanden.De westelijke smaragdhagedis is geïntroduceerd in de Verenigde Staten in de centraal gelegen staat Kansas.
De habitat bestaat uit vochtige en dichtbegroeide gebieden zoals grasland en bossen. Ook in door de mens aangepaste streken komt de hagedis voor zoals agrarische gebieden en wijngaarden.
