Cudowronka złotogrzbieta
Królestwo
Gromada
Klasa
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Paradisaea decora

Cudowronka złotogrzbieta, cudowronka tęczowa, ptak rajski tęczowy (Paradisaea decora) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny cudowronek (Paradisaeidae). Zamieszkuje endemicznie dwie wyspy u wschodnich wybrzeży Nowej Gwinei: Fergusson i Normanby. IUCN przyznaje gatunkowi status narażonego na wyginięcie (VU – Vulnerable). Dieta tych ptaków składa się w większości z jagód, ślimaków lub owadów. Istnieje wyraźny dymorfizm płciowy – samce są większe, posiadają ozdobne pióra i jaskrawsze barwy. Samice są ciemniejsze, bez ozdobnych piór.

Wygląd

Ptak ten jest średniej wielkości (nie wliczając pióropusza samca), samiec osiąga 33 cm, masę ciała 237 g, natomiast samica trochę mniejsza, osiąga 29 cm.

Pokaż więcej

Cechą typową dla tego gatunku są jasnożółte oczy oraz pióra głowy, występujące u obu płci, a nawet u młodych osobników. Samce posiadają różowe oraz krwistoczerwone długie pióra godowe (przypominające kolorem te u P. raggiana), które wyrastają z grzbietu oraz kupra. Są one rozkładane podczas toków, kiedy w pobliżu są samice. Samce mają jasne upierzenie, czarne podgardle oraz szare pióra na piersi. Szczególnie w oczy rzucają się dodatkowe długie czarne sterówki. Pióra godowe samca oraz jego czarne sterówki mogą osiągnąć nawet 53,7 cm. Samice, osobniki młode (juv.) oraz młodziki mają ciało brązowe z jasnożółtą głową oraz czarnawym lub czekoladowym podgardlem. Pierś u samic jest kropkowana lub prążkowana.

Młode samce nie mają jeszcze dobrze wykształconych piór ozdobnych, przypominają bardziej samice.

Pokaż mniej

Dystrybucja

Geografia

Strefy biogeograficzne

Endemit dwóch wysp Fergusson i Normanby, leżących u wschodnich wybrzeży Nowej Gwinei, a należących do państwa Papua-Nowa Gwinea. Obserwowany jest na wysokościach 300–600 m n.p.m., najprawdopodobniej występuje także wyżej. Jej siedliskiem są lasy tropikalne i ich skraje; lata na dużych wysokościach, zwykle na wysokościach wierzchołków drzew, czasami w poszukiwaniu pokarmu zlatuje na niższe piętra lasu. Pożywienia szuka nad dużymi zakrzewieniami. Jest to ptak osiadły, nie odbywa żadnych długich wędrówek.

Nawyki i styl życia

Ptak ten jest bardzo wokalny. Wydaje zwykle różne dźwięki o różnych tonacjach. Niekiedy wydają ciche, dzwoniące łok-łok. Podczas toków, kiedy samica zainteresuje się samcem, wydaje on ciche łik-łik, które za drugim razem jest bardzo donośne i głośne. Kiedy samce prezentują swe pióra, zaczynają podskakiwać i wydawać ostre Łaak, następnie wydają odgłosy (z ang. gargling) o mechanicznym brzmieniu, są tym razem wydawane zarówno przez samicę, jak i samca. Niekiedy samce wydają nosowe piski.

Styl życia
Zachowanie sezonowe

Dieta i odżywianie

Gatunek przede wszystkim owocożerny; odżywia się głównie jagodami. Ulubionymi owocami zjadanymi przez P. decora są owoce należące do drzewa z gatunku Medusanthera laxiflora z rodziny Stemonuraceae (rodzaj wcześniej zaliczany do rodziny Icacinaceae). Owoce tej rośliny mają różowy miąższ oraz czarne nasiona. Te smukłe drzewa osiągają wysokość do 10 m.

Pokaż więcej

Kolejna roślina, Plerandra stahliana (obecnie zaliczana do rodzaju szeflera), według miejscowych także dostarcza pokarm ptakowi.

Zaobserwowano także, jak dwa samce zbierają pokarm na ziemi. Zbierają na ziemi ślimaki (Gastropoda) lub owady (Insecta).

Samce niekiedy odrywają liście i rozrzucają je. Zachowania te i ich zastosowanie nie są do końca poznane i wymagają weryfikacji. Cudowronki te także chętnie odwiedzają sęki drzew i spijają z nich wodę.

Pokaż mniej

Populacja

Liczba ludności

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje cudowronkę złotogrzbietą za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Liczebność populacji szacowana jest na zaledwie 450 osobników dorosłych. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Ptak posiada bardzo mały zasięg występowania, ograniczony do dwóch wysepek.

Pokaż więcej

Podobnie jak inne cudowronki, ptak ten padł ofiarą człowieka. Dopóty nie były zbytnio dręczone przez miejscowych, dopóki na wyspy nie przybyli biali osadnicy. W XIX wieku zapanowała moda na kapelusze damskie z piórami samców oraz na wypchane osobniki. Bogato ozdobione kapelusze informowały o statusie społecznym danej osoby. Moda na rekwizyty z piór cudowronek powoli wymierała, w 1921 roku zakazano odłowu tych ptaków. Podobny los spotkał inne ptaki, takie jak kagu (Rhynochetos jubatus), tragopana rudolicego (Tragopan melanocephalus), azjatyckie dzioborożce (Bucerotidae), faetona czerwonosternego (Phaethon rubricauda) czy hawajskie ptaki z plemienia Drepanidini (hawajki, rodzina łuszczakowate).

Pokaż mniej

Bibliografia

1. Cudowronka złotogrzbieta artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Cudowronka_z%C5%82otogrzbieta
2. Cudowronka złotogrzbieta Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/22706257/94058564

Więcej fascynujących zwierząt do poznania