Jak zwyczajny, dawniej: jak (Bos grunniens) – gatunek dużego ssaka z rodziny wołowatych (Bovidae), rzędu parzystokopytnych. Występuje w Tybecie, Indiach i Chinach, gdzie żyje zarówno w stanie dzikim, jak i udomowionym. Udomowione jaki są zwierzętami jucznymi, poza tym dają mleko i wełnę. Jaki zwyczajne są przeżuwaczami, żyją samotnie lub w niewielkich stadach, w stanie dzikim na wysokościach od 4 do 6 tys. m n.p.m. Stada zazwyczaj składają się z samic z młodymi. Samce dołączają do nich w okresie rui. Stare samce żyją oddzielnie. Samice opiekują się potomstwem przez rok. Potomstwo pełną dorosłość osiąga po 6-8 latach. Zwierzęta mogą dożyć kilkudziesięciu lat. Znoszą niekorzystne warunki otoczenia, takie jak: niedobór paszy na wysoczyznach górskich, niedostatek tlenu i niskie temperatury – średnia wynosi tam ok. 0 °C, zimą temperatury spadają niekiedy nawet do –50 °C.
Jaki domowe są formą jaka dzikiego. Jaki udomowione są zazwyczaj o połowę mniejsze od dzikich. Spotyka się też stada krzyżówek jaków dzikich z jakami udomowionymi. Jaki domowe mogą być krzyżowane z dzikimi, a także z innymi wołowatymi jak bydło domowe czy zebu.
Historycznie gatunek ten występował naturalnie na Wyżynie Tybetańskiej, w północnych Indiach oraz w Nepalu. Od XIII do XVIII wieku prawdopodobnie obecny również w Kazachstanie, Mongolii i południowej Rosji (Syberia). Współcześnie dziki jak występuje w rozproszonych grupach na Wyżynie Tybetańskiej (w prowincjach Chin: Gansu, Syczuan, Sinciang, Qinghai i Tybet), w indyjskiej krainie Ladakh. Najliczniejsze populacje spotkać można na obszarach narodowych rezerwatów w Chinach – Changtang i A’erjin Shan Guojia Ji Ziran Baohuqu, a także w górach Kunlun. Aktualnie uważany za wymarły na obszarze Nepalu i Bhutanu. W ostatnich dziesięcioleciach dzikiego jaka widywano jeszcze w północnym Nepalu, ale brak dowodów na to, że gatunek nadal obecny jest w tym kraju. Udomowiony w centralnej Azji, Mongolii Wewnętrznej i na obszarze gór Helan Shan.
Jaki są roślinożerne. Ubogość gatunkowa roślinności i okresowe ograniczenia w dostępności pożywienia powodują, że ich dieta cechuje się małą różnorodnością. Żywią się głównie trawami i roślinami turzycowatymi. Uzupełnienie diety stanowią mchy i porosty. Zimą i wczesną wiosną jaki muszą zmagać się z niedoborem żywnościowym. Od października do maja ich dieta charakteryzuje się niską zawartością białka.
Ruja jaków domowych występuje cyklicznie, od jednej do czterech na rok. Każda trwa około 20 dni, w okresie letnim. Szacuje się, że do 75% samic zachodzi w ciążę już podczas pierwszej rui. Podczas rui u samic występuje obrzęk sromu, zaczerwienienie pochwy, produkcja wydzieliny z pochwy, podniesiony ogon i częste oddawanie moczu. Zakłada się, że cykl rozrodczy jaków dzikich jest zbliżony do jaków domowych. Ciąża trwa od 250 do 278 dni. Przedwczesny poród z niewiadomych przyczyn może wystąpić u około 5-10% samic jaków domowych. Po porodzie anestrus trwa około 125 dni. Większość cieląt rodzi się od połowy maja do końca czerwca; zazwyczaj jedno na 2 lata lub rzadziej. Najwyższa płodność u samic jaka domowego występuje między piątym a szóstym rokiem życiem, spada po roku dziewiątym.
Szacuje się, że światowa populacja jaków liczy około 15 000 osobników (1995), z czego w Tybetańskim Regionie Autonomicznym żyje około 8000-8500 dzikich jaków. Większość, bo około 7000-7500, zasiedlało obszar Parku Narodowego Changtang. Ocenia się, że dodatkowo w prowincji Qinghai żyje około 3200-3700 osobników oraz około 2000-2500 w Sinciang. Na wielu obszarach zauważa się spadek liczebności gatunku. W Indiach występują nielicznie.