Wielkoszczur leśny (Cricetomys emini) – gatunek ssaka z podrodziny wielkoszczurów (Cricetomyinae) w obrębie rodziny malgaszomyszowatych (Nesomyidae), występujący w Afryce Środkowej i w regionie Gwinei.
Lą
LądoweŻyworodność, żyworództwo, wiwiparia – rodzaj reprodukcji polegający na tym, że komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych sami...
Terytorium – obszar zajmowany wyłącznie przez jedno zwierzę lub grupę zwierząt. Własne terytorium zwiększa szanse przeżycia osobnika, gdyż z...
E
zacznij od...Długość ciała (bez ogona) 300–355 mm, długość ogona 320–429 mm, długość ucha 33–45 mm, długość tylnej stopy 64–71 mm; masa ciała 0,5–1,3 kg. Jest to największy z afrykańskich myszokształtnych, choć o smukłym ciele. Sierść jest krótka, na grzbiecie pomarańczowobrązowa do szarobrązowej lub czarnobrązowej, na głowie i bokach bledsza. Brzuch jest biały, zwykle wyraźnie oddzielony kolorystycznie od boków. Pysk jest wąski, z dużymi uszami, znajdują się na nim liczne wąsy. Stopy są białawe, długie i silne, z dość krótkimi pazurami. Długi ogon jest ciemny w połowie bliższej ciała, a biały w drugiej połowie.
Wielkoszczur leśny występuje w tropikalnej Afryce z zasięgiem rozciągającym się nieprzerwanie od Sierra Leone na wschód do Ugandy, Rwandy i Burundi oraz na południe do Gabonu, Konga, Demokratycznej Republiki Konga i Angoli; występuje także na wyspie Bioko, w Gwinei Równikowej.
Generalnie prowadzi naziemny tryb życia, choć potrafi się wspinać i skakać. Kryje się w norach, które ryje lub adaptuje na własne potrzeby, pod korzeniami i w dziuplach powalonych drzew. Nory mają po kilka wyjść i osobne komory pełniące funkcje magazynu, gniazda (wyściełanego świeżymi liśćmi) oraz toalety. Żywi się głównie pokarmem roślinnym, jada owoce, ale też ślimaki, a czasem termity. Przez plantatorów kakaowców jest uznawany za szkodnika, gdyż wspina się na rośliny i zjada ich nasiona. Występuje do wysokości 3500 m n.p.m..
Wielkoszczury leśne wydają modulowane dźwięki o nieznanej funkcji. Oprócz okresu wychowywania potomstwa żyją samotnie. Ciąża trwa 42 dni, samica rodzi 2–4 młode. W niewoli stwierdzono, że dożywają 4,5 roku.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje wielkoszczura leśnego za gatunek najmniejszej troski. Ludzie polują na wielkoszczury leśne na całym obszarze ich występowania, ale gryzonie te są na tyle pospolite, że nie jest to uznawane za duże zagrożenie. Zasięg obejmuje kilka obszarów chronionych. Tam gdzie gęstość ludzkiej populacji jest duża, bądź następuje wylesianie, populacje wielkoszczurów leśnych mogą być zagrożone. W Sierra Leone wraz z postępującym wylesianiem wielkoszczura leśnego wypiera pokrewny wielkoszczur gambijski.
Wiele drapieżnych ssaków jada wielkoszczury. Należą do nich mangusty, cywety, złotokoty i lamparty (tam, gdzie trudniej o większą zwierzynę). Wielkoszczury leśne są także obiektem ludzkich polowań i są chętnie jadane. Na targach w Gwinei Równikowej, szczególnie na Bioko, należą do najszerzej dostępnej dziczyzny; także w Kisangani w Demokratycznej Republice Konga są najczęściej sprzedawanymi gryzoniami.
