Kułan indyjski (Equus hemionus khur) – podgatunek kułana azjatyckiego zamieszkujący Indie.
Lą
LądoweŻyworodność, żyworództwo, wiwiparia – rodzaj reprodukcji polegający na tym, że komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych sami...
Wypas – wyprowadzanie i pilnowanie grupy zwierząt na pastwiskach, co jest ściśle związane z gospodarką pasterską. W Beskidach wypasano najcze...
Stado – grupa osobników tego samego, rzadziej różnych gatunków zwierząt, żyjąca na określonym terytorium, związana mniej lub bardziej zaaw...
I
zacznij od...Kułan indyjski, wraz z innymi podgatunkami kułanów azjatyckich, różni się znacznie od osłów afrykańskich. Sierść jest zwykle piaskowa, ale jej barwa może zmieniać się w zakresie od czerwonawo-szarej, przez płową do jasno-orzechowej. Zwierzę ma sterczącą, ciemną grzywę, przebiegającą od tyłu głowy wzdłuż szyi. Dalej grzywa przechodzi w ciemny pas biegnący od szyi do ogona.
Obszar występowania tego podgatunku rozciągał się kiedyś od zachodnich Indii do zachodniego Pakistanu (prowincje Sindh i Beludżystan), Afganistanu i południowo-zachodniego Iranu. Dzisiaj jego ostatnią ostoją jest rezerwat kułana indyjskiego położony na solnisku Mały Rann i otaczających go obszarach Wielkiego Rannu w indyjskiej prowincji Gudźarat. Zwierzę bywa jednak widywane również w okolicy Surendranagaru, Banaskanthy, Mehsany i innych miast okręgu Kaććh. Solniska (rann) oraz suche obszary porośnięte trawą i krzewami stanowią jego ulubione środowisko.
Kułany indyjskie pasą się od rana do wieczora. Żywią się trawą, liśćmi i owocami, roślinami uprawnymi, strąkami prosopisu i roślinami rosnącymi na solniskach. Jest to jeden z najszybszych zwierząt Indii, a osiągając 70–80 km/h, potrafi wyprzedzić jeepa. Ogiery żyją samotnie lub w małych grupach po dwie, trzy sztuki podczas gdy ich rodzinne stada są znacznie większe. Okres godowy przypada w porze deszczowej. Gdy klacz wchodzi w okres rui, odłącza się od stada wraz z ogierem, który walczy o jej posiadanie z innymi rywalami. Po kilku dniach para wraca do stada. Klacz rodzi jednego źrebaka. Ogierki odłączają się od rodzinnego stada w wieku 1–2 lat, natomiast klaczki w nim pozostają.
Nie jest jasne, jak kułan indyjski zniknął ze swoich wcześniejszych siedlisk w zachodnich Indiach i Pakistanie, ponieważ nigdy nie był celem polowań indyjskich maharadżów i urzędników kolonialnych Indii Brytyjskich.Polowania cieszyły się wielką popularnością u władców z dynastii Wielkich Mogołów i ówczesnej szlachty, co opisał cesarz Dżahangir w swoim dziele Tuzk-e-Jahangiri. W zachowanej, ilustrowanej kopii Akbarmamy, kroniki panowania Akbara, trzeciego cesarza tej dynastii, znajduje się ilustracja, na której widać Akbara z kilkoma upolowanymi przez siebie kułanami indyjskimi.
W latach 1958–1960 kułan indyjski stał się ofiarą przenoszonej przez muchy epidemii surry, powodowanej przez świdrowca Evansa, która spowodowała gwałtowny spadek jego populacji w Indiach. W listopadzie i grudniu 1961 r. populacja kułana indyjskiego zmniejszyła się do 870 sztuk po wybuchu epidemii afrykańskiego pomoru koni.
Poza epidemiami innymi zagrożeniami dla podgatunku są degradacja środowiska spowodowana produkcją soli, inwazja zarośli jadłoszynu baziowatego (Prosopis juliflora) oraz przybycie nomadów z ludu Maldhari wypasających swoje zwierzęta. Przedsięwzięcia ochronne rozpoczęte w 1969 r. spowodowały wzrost populacji do 4000 sztuk.
W ubiegłym wieku kułan indyjski żył w suchych regionach północno-wschodnich Indii i Pakistanu. Do dziś przetrwał tylko w Małym Rannie, a nieliczne zabłąkane okazy docierają w kierunku Wielkiego Rannu i okolicznych wsi okręgu Jalor w Radżastanie. W 1940 r. przeprowadzono pierwszy spis kułanów indyjskich i ich liczbę określono na 3500 sztuk. Jednak w 1960 r. jego liczba spadła do 362 i został zaklasyfikowany do gatunków zagrożonych. W latach 1973–1976 solnisko i sąsiednie okręgi zostały uznane za obszary ochronne kułana indyjskiego. Od 1976 r. ministerstwo leśnictwa zaczęło przeprowadzać spisy jego pogłowia. Zwiększono liczbę wodopojów na tych obszarach, a ministerstwo wystartowało z projektem uprawy paszy na specjalnych polach i osiągnęło oczekiwany sukces. W 1998 r. populacja była oceniana na 2940 sztuk, a w 2004 r. osiągnęła 3863 sztuki. Ostatni spis przeprowadzony w 2009 r. wykazał wzrost populacji do ok. 4038 sztuk, czyli o 4,53% w porównaniu z 2004 r. Ostatnio zaobserwowano go tuż obok Ahmadabadu w pobliżu rezerwatu ptaków Nal Sarovar. Wygląda więc, że jego zasięg nie jest już ograniczony do solnisk, ponieważ zaobserwowano go koło rezerwatu Banni Grasslands w okręgu Kaććh. W Gudźaracie znaleziono go jeszcze w okręgach Surendranagar, Rajkot, Patan, Banaskantha. Ta populacja dysponuje jedyną pulą genów kułana indyjskiego na całym świecie oraz jedną z sześciu geograficznych odmian lub podgatunków onagera żyjących na Ziemi.
Populacja rośnie do 1976 r., ale eksperci ostrzegają, że długoterminowe trendy wykazują silne wahania. Okręg Kaććh jest narażony na susze spowodowane nieprzewidywalnością monsunów. Populacja kułana indyjskiego może więc gwałtownie się zmniejszyć z powodu masowego wymierania. Tylko w przypadku, jeżeli nie będą zdarzać się okresy silnej suszy, kułan indyjski będzie się rozmnażać i rozprzestrzeniać na Wielkim Rannie i sąsiednim Radżastanie, w środowiskach, które zajmował w niedalekiej przeszłości. Raport Fundacji Ekologicznej Edukacji i Rozwoju Radżastanu (GEER) zaleca, by pustynia Thar stała się alternatywnym miejscem dla przywrócenia kułana indyjskiego poprzez jego reintrodukcję.
