Pielęgniczka ramireza, Pielęgniczka motylowa, Motylek ramireza
Pielęgniczka Ramireza, pielęgniczka motylowa, motylek Ramireza, (Mikrogeophagus ramirezi) – endemiczny gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae). Bywa hodowany w akwariach domowych.
Dzikie formy tej ryby mają kolor tułowia zielonkawobrązowy z łuskami fioletowoniebieskimi. Barwa tułowia jest zmienna. W zależności od stanu emocjonalnego pielęgniczka Ramireza może przybierać rozmaite ubarwienie. Jest ono uzależnione od rodzaju i natężenia światła i warunków w jakich przebywa. Kolor różowy, różowozłoty do ciemnej czerwieni, miejscami przechodzący w kolor purpury z błyszczącymi niebieskimi punkcikami.
Ciało bocznie spłaszczone o lekko jajowatym kształcie. Przez głowę i ciemnoczerwone oko przechodzi pionowa czarna pręga. W dolnej partii tułowia, w okolicy głowy barwa jest ciemnożółta, tył niebieskawy. Skrzela są błyszcząco turkusowe. Płetwy w kolorze czerwonawym z niebieskimi plamkami. Obwódki wszystkich płetw są ciemne. Płetwa grzbietowa ma 14 do 15 promieni twardych i 9 promieni miękkich. Z boku pod płetwą grzbietową występuje ciemna plama. Płetwa piersiowa bezbarwna z 11–12 promieniami miękkimi, płetwa odbytowa ma 3 promienie twarde i 8 promieni miękkich. Linia naboczna niewidoczna, liczba łusek wynosi od 26 do 29.
W hodowli akwarystycznej spotykane są formy o pigmentacji łusek w kolorze żółtym i pomarańczowym.
Samiec większy i intensywniej ubarwiony. W naturze dorasta do 6–7 cm długości, w akwarium nieco mniej. Przednie promienie płetwy grzbietowej u samca są czarne. Trzeci i czwarty są silnie wydłużone. Płetwa grzbietowa i odbytowa ostrzej zakończone. Samiczka mniejsza, mniej intensywnie ubarwiona, w części brzusznej bardziej zaokrąglona, z błyszczącymi plamami czerwonego koloru.
Występuje na terenach pokrytych sawanną, zwanych llanos, w rzekach Wenezueli i Kolumbii. Swym zasięgiem obejmuje dorzecze rzeki Orinoko, szczególnie w małych strumieniach w dorzeczu rzek Apure, Meta i Vichada. Spotkać ją można w gęstej roślinności w strefie wody przydennej i środkowej w miejscach o spokojnym nurcie i mulistym lub piaszczystym podłożu. Woda w naturze 25–29 °C, miękka i kwaśna o pH ok. 5–5,5.
Na menu ryby składa się głównie pokarm żywy, m.in.: widłonogi, doniczkowce, larwy komarów, dafnia (inaczej zwana rozwielitką), tubifeks (rurecznik). Rurecznik może być źródłem zarazków, podawanie go bez należytego odkażenia naraża ryby na infekcję. Z braku żywego pokarmu przyjmuje suchy pokarm.
Jest rybą bardzo wrażliwą na jakość wody, jej czystość i zanieczyszczenia chemiczne. Wskazany jest lekki ruch wody w dolnej części zbiornika imitujący ruch strumienia.
Pokojowo i towarzysko usposobiona ryba, która może być trzymana w akwarium wielogatunkowym razem z innymi spokojnymi rybami. Za swoje terytorium lubi obejmować miejsca złożone z korzeni lub kamiennych grot. Potrzebuje kryjówek wśród gęstej roślinności. W czasie godów i późniejszego tarła wytrwale broni tego rewiru. Dożywa do dwóch, rzadko trzech lat.
Jako tarlaki najlepiej jest wykorzystać dorosłą parę. Młode i niedoświadczone ryby „nie przykładają się” do pielęgnacji, co skutkuje wówczas najczęściej zjadaniem ikry lub w późniejszym okresie larw przez samicę.Woda do tarła powinna być odstała, tzw. „stara”, poziom wody niski, w granicach 100–200 mm. Temperaturę do tarła należy podnieść do 28–30 °C, dokarmiając w tym czasie pokarmem zawierającym białka i witaminy.Na krótko przed tarłem pojawia się u obojga ryb w miejscu odbytu brodawka płciowa, która u samca jest zaostrzona, u samicy ma kształt tępy.
Rozmnażają się w miejscu widocznym, wolnym od roślin, na kamieniu lub dużym liściu. W pobliżu składania ikry szykowany jest w tym czasie również dodatkowy dołek w piaszczystym podłożu. Po złożeniu przez samicę żółtawoszarych jaj (w liczbie 200–400 sztuk) następuje zapłodnienie ich przez samca. Opiekę nad ikrą o wielkości ok. 1 mm przejmują oboje rodzice (w większości samica). Wachlują ikrę płetwami dla zapewnienia napływu świeżej wody bogatej w tlen.
Narybek wylęga się po 70–100 godzinach. W tym czasie rodzice pomagają młodym larwom oswobodzić się z osłon jajowych. Po tym zabiegu przenoszą poszczególne larwy do wcześniej przygotowanego dołka, gdzie przebywają następne kilka dni, aż do chwili zużycia zawartości pęcherzyka żółtkowego. Po zużyciu zapasów pokarmowych narybek zaczyna oddalać się w poszukiwaniu pokarmu. Od tego momentu należy młode rybki dokarmiać jak najdrobniejszym planktonem: larwy słonaczka (solowca), grindala (Enchytraeus buchholzi), widłonogi. Zbyt duży pokarm rodzice rozdrabniają w swoim pysku. Po 4–6 tygodniach narybek wybarwia się. Możliwa jest sztuczna inkubacja złożonej ikry, bez obecności tarlaków.
