Kacyk plamisty (Icterus pectoralis) – gatunek średniej wielkości ptaka z podrodziny kacyków w rodzinie kacykowatych (Icteridae). Zamieszkuje tereny Ameryki Centralnej; introdukowany na Florydę. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Ptak średniej wielkości, osiąga długość ciała do 24 cm. Masa ciała wynosi u samców średnio 52,6 g, u samic – 44,9 g (liczby zbadanych osobników nie podano).
W upierzeniu kacyka plamistego dominuje czerwień, żółć i pomarańcz, z czego na głowie dominują barwy jaskrawsze. Czarna plama rozciąga się od nozdrzy, przez oczy i przechodzi ona na gardełko oraz górną część piersi. Obok niej znajdują się czarne kropki. Czarne są także pióra ogona i skrzydeł. Na tarczach skrzydeł występują białe pióra. Brak dymorfizmu płciowego, samice jedynie czasem mają ciemniejsze ubarwienie ciała ze spodem ogona w odcieniu oliwkowozielonego. Osobniki juwenalne mają grzbiet oliwkowobrązowy, pozbawiony plamkowania. Dziób jest lekko zakrzywiony.
Gatunek ten występuje na terenach Ameryki Centralnej, po pacyficznej stronie Meksyku, w Gwatemali, Hondurasie, Salwadorze, Nikaragui i Kostaryce. Izolowana populacja (najprawdopodobniej introdukowana lub zalatująca, pierwsze obserwacje z 1949 roku) występuje na Florydzie (Miami), na obszarze ok. 60 km², gdzie była bardzo liczna, dziś sporadyczna, zaobserwowano nawet drastyczny spadek liczebności tej populacji. Odwrotnie opisują to autorzy HBW, wedle których na początku XXI wieku populacja kacyków plamistych na Florydzie miała zwiększać swoją liczebność. Introdukowane zostały też na Wyspę Kokosową (terytorium Kostaryki).
Poszczególne podgatunki zamieszkują:
Kacyk plamisty występuje w lasach, na łąkach, polanach, w zakrzewieniach, wśród roślin takich jak mimoza, akacja czy jadłoszyn, gdzie może zakładać swoje gniazda. Ptak jest też częsty w miastach, w ogrodach i parkach, na trawnikach, gdzie także dobrze sobie radzi i pożywia się. Występuje głównie na nizinach, odnotowywany do 900 m n.p.m. (I. p. guttulatus).
Pokarmem kacyka plamistego są owoce (jagody), bezkręgowce, nasiona i nektar kwiatów drzew – brezylek (Caesalpinia), Gliricidia, ketmii (Hibiscus), koralodrzewi (Erythrina). Podczas szukania pożywienia podskakuje na ziemi i przeczesuje podłoże w poszukiwaniu owadów, czasem też niszczy kwiatostany, ażeby dostać się do nektaru.
Okres lęgowy trwa od kwietnia do lipca. Ptaki te tworzą monogamiczne pary i po połączeniu się chronią swe terytorium przed innymi ptakami. Parka buduje gniazdo w kształcie worka, zbudowane z traw, korzonków, o długości pół metra, typowe dla przedstawicieli kacykowatych (wyjątkiem jest I. icterus). Jego budową zajmuje się głównie samica; ma być nieco mocniej splecione niż u innych kacyków, jednak nie zostało to w pełni potwierdzone. Umieszczone zostaje od 6 do 18 m nad podłożem. Gniazdo plecione jest często na gałęziach mimoz i akacji, gdyż kolce tych drzew chronią przed drapieżnikami. Dodatkowo specyficzny kształt workowatego gniazda utrudnia wejście doń m.in. wężom (Serpentes). Nie chroni to wszystko jednak gniazd przed pasożytnictwem innych ptaków, takich jak: starzyk brunatnogłowy (Molothrus ater), starzyk czarny (Molothrus aeneus) czy starzyk wielki (Molothrus oryzivorus). Zniesienie składa się z trzech jaj o niebieskawej skorupce pokrytej czarniawymi i fioletowymi plamami oraz kreskami; wymiary średnie (nie podano dla jakiej liczby jaj): 22,8 na 17,8 mm. Wysiaduje wyłącznie samica, pisklęta karmią obydwoje rodzice. Przynajmniej do 2011 roku czas wysiadywania i przebywania młodych w gnieździe były nieznane.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kacyka plamistego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji w 2019 roku szacowano między 500 000 a 4 999 000 osobników, czyli uchodzi za ptaka pospolitego. Trend liczebności populacji uznaje się za lekko spadkowy.
