Zębacz
Królestwo
Gromada
Klasa
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Didunculus strigirostris

Zębacz (Didunculus strigirostris) – gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Jest średniej wielkości gołębiem, zamieszkującym lasy tropikalne archipelagu Samoa (Oceania). Żywi się owocami i nasionami. Na skutek wylesień i cyklonów stał się gatunkiem krytycznie zagrożonym.

Wygląd

Zębacz jest ptakiem średnich rozmiarów, o przysadzistej posturze i długości ciała 31–38 cm, a masie około 400 g. W jego upierzeniu dominują ciemne barwy. Pióra pokrywające głowę, szyję i pierś są szaroczarne z metalicznym zielonym połyskiem, spód ciała jest nieco jaśniejszy, natomiast grzbiet i skrzydła są koloru kasztanowego, tylko lotki pozostają czarne. Jego nogi są stosunkowo długie, silne i masywne, a pokrywająca je skóra czerwona. Zębacz ma bardzo charakterystyczny dziób, któremu to właśnie zawdzięcza swoją nazwę. Dziób jest masywny i haczykowaty, koloru pomarańczowego, a żuchwa zaopatrzona w dwa „zęby” zachodzące na górną część dzioba. Obie płci są podobne. Młodociane osobniki mają ciemny dziób.

Dystrybucja

Geografia

Kraje
Strefy biogeograficzne

Gołąb ten jest gatunkiem endemicznym Samoa – występuje jedynie na wyspach Upolu i Savaiʻi archipelagu Samoa. Zębacz stanowi narodowy symbol państwa i jest lokalnie zwany jako Manumea.

Pokaż więcej

Zębacz zamieszkuje lasy tropikalne na stokach gór (na niskich wysokościach wyginął), aż do wysokości 1600 m; nie jest spotykany w lasach mglistych. Nie adaptuje się do obszarów obsadzonych obcymi dla wysp roślinami.

Pokaż mniej

Biom

Nawyki i styl życia

Styl życia
Zachowanie sezonowe

Dieta i odżywianie

Żeruje na ziemi i wśród gałęzi drzew, odżywiając się głównie nasionami drzewa Dysoxylum, to właśnie do rozłupywania ich twardych i włóknistych otoczek wykorzystuje swój niezwykły dziób. Dietę urozmaicają owoce, np. sumaków (Rhus) i muszkatołowca korzennego (Myristica fragrans). Zębacz używa nogi do przytrzymywania pożywienia, podczas rozdrabniania go na kawałki – zachowanie to zaobserwowano w niewoli.

Nawyki godowe

Biologia rozrodu dotychczas nie została zbadana. Pojawiały się doniesienia o gniazdach dobrze ukrytych w roślinności, zbudowanych 5–12 m nad ziemią, oraz o zniesieniach liczących dwa jaja.

Populacja

Liczba ludności

Obecnie (2016) przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered). Do roku 2013 uznawany był za zagrożony, zaś do 1996 za narażony. Według szacunków BirdLife International w ciągu ostatnich lat populacja zębacza przeżyła niezwykle gwałtowny spadek liczebności.

Pokaż więcej

W połowie lat 80. XX w. liczebność szacowano na 4800–7200 osobników. W latach 90. populacja znacznie zmalała przez cyklony występujące na Samoa. W latach 1999 i 2000 zrealizowano wyprawy badawcze, w trakcie których ustalono, że zasięg występowania ptaków stał się poszatkowany mimo dostępności właściwych środowisk, a pozostałe przy życiu osobniki mogą nie zapewnić przetrwania gatunku. W trakcie jedenastomiesięcznej wyprawy w latach 2005–2006 wykazano gatunek jedynie z dziesięciu siedlisk. Co prawda na Upolu w 2009 stwierdzono małą populację, jednak w 2011 na wyspie lokalni myśliwi nie obserwowali w ogóle tego ptaka. Pojedynczy osobnik na Nuʻutele (okolice wschodniego wybrzeża Upolu), widziany tam w maju 2010, mógł przybyć z Upolu. Badania zlecone przez Ministry of Natural Resources and the Environment przeprowadzane na Savaiʻi wykazały w 2013 obecność jednego osobnika – będącego ptakiem młodocianym. Został sfotografowany. Stanowi to pierwszą udokumentowaną obserwację na wyspie od ponad dekady. W 2012 rzekomo obserwowano ptaka, jednak nie zostało to potwierdzone. Obecna populacja (2014) szacowana jest na mniej niż 250 osobników.

Pokaż mniej

Bibliografia

1. Zębacz artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Z%C4%99bacz
2. Zębacz Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/22691890/156841404

Więcej fascynujących zwierząt do poznania