Grote trap
Koninkrijk
Fylum
Klasse
Volgorde
Familie
Soort
SOORTEN
Otis tarda
Grootte van de populatie
44-57 Thou
Levensduur
28 years
Top snelheid
98
61
km/hmph
km/h mph 
Gewicht
3-18
6.6-39.6
kglbs
kg lbs 
Hoogte
75-105
29.5-41.3
cminch
cm inch 
Lengte
90-115
35.4-45.3
cminch
cm inch 

De grote trap (Otis tarda) is een grote vogel uit de familie van de trappen (Otididae) die van oorsprong in steppegebieden broedt. In Europa zijn de grootste aantallen te vinden in Spanje. Verder zijn er meerdere geïsoleerde populaties, waaronder in Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. In Nederland en België is het een zeer zeldzame dwaalgast.

Uiterlijk

De mannelijke grote trap bereikt een lengte van 90 tot 105 cm. De vrouwtjes zijn kleiner en worden tussen de 75-85 cm lang. De spanwijdte van het mannetje is 210-240 cm en de vrouwtjes hebben een spanwijdte van 170-190 cm. De mannelijke grote trappen zijn de zwaarste vogels uit de regio die kunnen vliegen. De mannetjes zijn twee keer zo zwaar als de vrouwtjes, de mannetjes wegen tussen de 8 en 16 kg en de vrouwtjes 3,5 tot 5 kg. In de vlucht vallen de zware borst en grote witte vlakken op de vleugels op. De vlucht gelijkt op die van een arend met zware, diepe vleugelslagen. Op de grond zijn de mannelijke vogels te herkennen aan de roodbruine bovenvleugels en staart, de grijze hals, kastanjebruine borstband, de witte buik en het wit op de vleugel. Ze ogen erg groot en hebben een dikke nek. Tijdens de balts vallen vooral de witte veren op. De vrouwtjes zijn een stuk kleiner, hebben een dunnere nek en missen de kastanjebruine borstband en staart. Ook minder wit op de bovenvleugel.

Laat meer zien

Het enige andere lid uit de familie van de trappen binnen Europa is de kleine trap (Tetrax tetrax). Zoals de naam al aangeeft, is deze soort een stuk kleiner en zowel de mannetjes als vrouwtjes lijken qua verenkleed ook niet op de grote trap.

Laat minder zien

Video

Verdeling

Geografie

De grote trap is van oorsprong een vogel die in steppelandschappen broedt. Sinds de middeleeuwen heeft hij echter ook de zogeheten "cultuursteppen" in Europa kunnen bevolken. Heden ten dage zijn door het veranderende landgebruik veel leefgebieden ongeschikt geworden en daarom verdween de soort in grote delen van zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied. Zijn huidige areaal is erg gefragmenteerd. Het bolwerk binnen de Europese Unie bevindt zich in Spanje, waar het aantal in 2012 tussen de 29.400 en 34.300 individuen werd geschat. Komt ook voor in Portugal op (1.893 ex.), het noorden van Marokko (91-108 ex.), het oosten van Duitsland (114-116 ex.), het oosten van Oostenrijk (199-216 ex.), Hongarije (1.413-1.582 ex.), Servië (35-36 ex.), Turkije (400-1.000 ex.), Iran (89-161 ex.), Oekraïne (520-680 ex.), Rusland (8.000-12.000 ex.), Kazachstan (0-300 ex.), Mongolië (ca. 1.000 ex.) en China (500-3.300 ex.). Deze schattingen werden eveneens in 2012 gemaakt en werden vastgesteld door het IUCN. Landen waar mogelijk nog enkele exemplaren leven zijn Tsjechië en Roemenië. De grote trap is recent uitgestorven in Polen, Moldavië en Bulgarije. In Slowakije zijn veel beschermingsmaatregelen voor de soort genomen in Natura 2000-gebied Sysľovské polia, vlak onder Bratislava, waar jaarlijks ca. 200 individuen uit Oostenrijk en Hongarije overwinteren. Daarnaast werden er beschermingsmaatregelen getroffen rondom de plaats Lehnice, dat op een afstand van 20 à 22 km van de dichtstbijzijnde broedplaatsen in Hongarije ligt. In 2005 en 2010 werd er gebroed in Sysľovské polia en er gloort hoop dat de soort weer permanent terugkomt; ook is er in 2015 opnieuw een grote trap gesignaleerd in de buurt van Lehnice.

Laat meer zien

De dichtst bij Nederland en België zijnde populaties bevinden zich in Brandenburg en het aangrenzende deel van Saksen-Anhalt in de gebieden: Havelländisches Luch, Belziger Landschaftswiesen en Fiener Bruch. De populatie nam in Duitsland voorheen sterk af, maar heeft zich dankzij beschermingsmaatregelen kunnen stabiliseren. Sinds 1997 is de soort er weer toegenomen. De beschermingsmaatregelen zorgen daarnaast ook in een toename van het aantal woelmuizen en een hogere diversiteit aan planten over een groter oppervlak dan voorheen. Ook de kwetsbare grauwe gors (Miliaria calandra) en grauwe kiekendief (Circus pygargus) hebben hier profijt van.

Het leefgebied ligt in continentaal Eurazië, vooral in de steppegordel. De grote trap heeft een voorkeur voor droge graslanden en steppen. In Spanje komt de soort voor in bouwland met graangewassen en minstens een even groot oppervlak aan braakliggend terrein. In Centraal-Europa afhankelijk van traditioneel beheerde extensieve graslanden. In Hongarije worden bijvoorbeeld steppe-achtige graslanden en halfnatuurlijke graslanden (poesta) bewoond, waartussen zich ook landbouwpercelen bevinden. In gecultiveerde landschappen dienen braakliggende terreinen en niet-benutte veldranden dekking en worden gebruikt om te foerageren. 's Winters zijn vlakten met koolzaad of vlinderbloemige gewassen als klaver en luzerne belangrijk. Ze zijn zeer trouw aan gebieden die al door grote trappen bevolkt worden. Dit beperkt het vermogen van de soort om andere geschikte gebieden te koloniseren. De vogel mijdt gebieden met een gemiddelde neerslag van meer dan 600 mm per jaar.

Laat minder zien
Grote trap leefomgevingskaart

Klimaatzones

Grote trap leefomgevingskaart
Grote trap
Attribution-ShareAlike License

Gewoonten en leefwijze

Seizoensgebonden gedrag
De roep van een vogel

Dieet en voeding

Grote trappen zijn omnivoren. Ze eten 's winters vaak gewassen als klaver, luzerne, zwarte mosterd en knolrapen en granen als gerst en tarwe. 's Zomers eten ze gevarieerder en bestaat hun dieet voor 40% uit ongewervelden.

Paringsgewoonten

PARINGSGEDRAG

De eieren worden tussen april en mei gelegd en in juni in de koude, oostelijke delen van het verspreidingsgebied. De vrouwtjes leggen normaal gesproken twee eieren die gedurende 25 dagen door haar worden geïncubeerd. Soms één of drie eieren. De jongen blijven bij het vrouwtje tot het volgende jaar, als de broedcyclus opnieuw begint. Het nest wordt op de grond gebouwd, vaak in de nabijheid van de baltsplekken. Jonge mannetjes vliegen gewoonlijk 5-65 km van de plek waar ze geboren zijn, terwijl jonge vrouwtjes plekken op slechts 0,5 tot 5 km van de geboorteplaats bezetten. De jonge vogels blijven vaak in de buurt van soortgenoten, ook al zijn de omstandigheden in naastgelegen gebieden beter. De vrouwtjes beginnen met broeden tussen hun tweede en vierde levensjaar, de mannetjes pas in hun vijfde of zesde levensjaar.

Laat meer zien

De soort vertoont spectaculair baltsgedrag, waarbij de mannetjes hun kop in de nek leggen, hun keelzak opblazen en de veren uitrekken. Doordat het dan lijkt alsof de vogel binnenstebuiten is gekeerd en vele witte veren zichtbaar zijn, wordt de balts van de grote trap ook wel een "schuimbad" genoemd. De baltsplekken zijn groot en mannetjes staan vaak zo'n 50 meter bij elkaar vandaan. Als het baltsseizoen vordert wordt die afstand steeds groter. De vrouwtjes lopen er vaak al foeragerend tussendoor om ondertussen de mannetjes te inspecteren. De oudste en zwaarste mannetjes hebben de meeste kans om door het vrouwtje gekozen te worden, omdat haar keuze van het gewicht afhankelijk is.

Laat minder zien

Populatie

Bedreigingen van de bevolking

De grote trap is een kwetsbare vogel omdat bij moderne landbouw het land veel intensiever wordt bewerkt en andere gewassen worden geteeld. Verder raakt het leefgebied versnipperd door wegenaanleg, elektriciteitsleidingen, irrigatie en verstedelijking. In grote delen van Europa is de grote trap daarom uitgestorven. In Centraal-Azië is ook overbejaging een bedreiging.

Bevolkingsnummer

De grootte van de wereldpopulatie wordt geschat op 44.000-57.000 exemplaren, maar gaat in aantal achteruit. Het tempo ligt boven de 30% in tien jaar (meer dan 3,5% per jaar). Om al deze redenen staat de grote trap als kwetsbaar op de Rode Lijst van de IUCN.

Laat meer zien

In de Europese Unie staat de grote trap op Annex I van de Vogelrichtlijn. Daarnaast wordt de soort beschermd onder Appendix II van de Conventie van Bern, Appendix I van de Conventie van Bonn en Appendix I van CITES.

Laat minder zien

Referenties

1. Grote trap artikel op Wikipedia - https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_trap
2. Grote trap op de IUCN Rode Lijst-site - http://www.iucnredlist.org/details/22691900/0
3. Xeno-canto vogelgeluid - https://xeno-canto.org/595430

Meer fascinerende dieren om over te leren