Kieviet
De kievit of kieviet (Vanellus vanellus) is een weidevogel uit de familie van de plevieren (Charadriidae). De naam wordt meestal uitgesproken als kieviet.
De kievit is een forse weidevogel van ongeveer 28 tot 31 cm groot, met een spanwijdte van 67 tot 76 cm. Het gewicht is tussen de 150 en 300 gram.
De rug is recht en in de zomer donkergroen met een paarse en koperen gloed, wat ook voor de bovenkant van de vleugels geldt tot aan het uiteinde met de witte toppen. In de winter is de rug groener met gelige randen aan de veren. De stuit is wit en heeft een zwarte vlek met een witte rand aan het uiteinde van de staart.
Langs de flanken heeft de kievit een zwarte rand. De onderkant van de brede afgeronde vleugels zijn deels wit. Aan het uiteinde heeft de vleugel een witte rand. Vanaf daar tot een derde van de vleugel zijn de veren zwart gekleurd.
De buik is wit met onder de staart een oranje vlek. Ook de bovenkant van de staartdekveren is oranje; bij het nestkrabben is die vlek duidelijk zichtbaar. Van borst tot keel heeft de mannelijke kievit een zwarte band die doorloopt als een zwarte streep onder het oog en over de zwarte korte snavel. De keel is bij het vrouwtje gespikkeld zwart-wit. Op de wang heeft de kievit een witte vlek.
De nek is zwart tot grijs. De kievit heeft een hoog voorhoofd en een zwarte kap die overgaat in de voor de kievit zo karakteristieke zwarte kuif. Deze kuif is bij de vrouwtjes korter dan bij de mannetjes. In de winter is de kuif van het mannetje korter dan in de zomer.
Sinds 1990 is voor de kievit als broedvogel een afname vastgesteld van meerdere procenten per jaar, zoals blijkt uit onderzoek van onder meer Sovon. In 2000 werden 200.000 tot 300.000 broedparen vastgesteld, in 2015 was dat nog ongeveer de helft. De achteruitgang is sindsdien toegenomen. Genoemde oorzaken zijn de steeds intensievere landbouw, de lage waterstand, predatie en verstedelijking.
en langs de kust en in het binnenland, meestal op (maïs)akkers, weilanden en graslanden.
Sinds 1990 is voor de kievit als broedvogel een afname vastgesteld van meerdere procenten per jaar, zoals blijkt uit onderzoek van onder meer Sovon. In 2000 werden 200.000 tot 300.000 broedparen vastgesteld, in 2015 was dat nog ongeveer de helft. De achteruitgang is sindsdien toegenomen. Genoemde oorzaken zijn de steeds intensievere landbouw, de lage waterstand, predatie en verstedelijking.
Kenmerkend zijn de brede vleugels en de relatief langzame, flappende vlucht. In de paartijd halen mannetjes acrobatische capriolen uit in de lucht. In Friesland heet dat "oer de wjuk gean", 'over de wiek gaan'.
De kievit komt in het najaar in grote groepen samen om naar het warme zuiden te trekken. Bij gevaar veinst een kievit een gebroken vleugel en probeert zo een naderende wezel, vos of hermelijn weg te lokken bij het nest.
Het hoofdvoedsel van de kievit wordt gevormd door rode regenwormen. Daarnaast eten ze allerlei insecten en ook onrijpe zaden. De beschikbaarheid van wormen bepaalt ook hoeveel vogels zich kunnen vestigen in een bepaald gebied.Onderzoekers wijzen op de destructieve gevolgen voor de kievit van het injecteren van drijfmest, een techniek die sinds eind 20e eeuw breed wordt toegepast. Vooral het herhaalde kapotmaken (doorsnijden) van de zode en de uitdroging van de bodemtoplaag die daarvan een gevolg is, lijkt een negatieve factor van belang voor het succesvol foerageren van de kievit. Het verdwijnen van insecten en wormen uit het boerenland is een belangrijke negatieve factor voor de levenskansen van jonge kievitkuikens.
Het broedseizoen van de kievit loopt van half maart tot in juli. Het vroegst bekende eerste landelijke kievitsei werd gevonden op 28 februari 2019 (bij Vegelinsoord in Friesland); het laatste een volle maand later, op 31 maart 1969 (bij Garijp, ook in Friesland). Vogels waarvan het eerste broedsel is mislukt, proberen het daarna nogmaals, soms tot wel viermaal. Een volledig legsel bestaat uit vier eieren van gemiddeld 47 x 34 mm. Het broeden duurt 26 à 28 dagen. Het nest wordt gemaakt in een ondiep kuiltje op een plek met niet te veel gras. Meestal broedt de kievit op grasland, maar ook op bouwland, vooral met maïsstoppels, worden kievitsnesten aangetroffen.