Pseudoryzomys simplex is een knaagdier uit de groep van de rijstratten (Oryzomyini) dat voorkomt in het zuidoosten van Zuid-Amerika. Deze soort is de enige in het geslacht Pseudoryzomys en is het nauwste verwant aan de grote Zuid-Amerikaanse ratten Holochilus en Lundomys. Het is een middelgrote soort met een grijsbruine vacht.
P. simplex is een onopvallende, middelgrote rat met een lange, zachte vacht die aan de bovenkant van het lichaam bruingrijs en aan de onderkant geelbruin is, met een geleidelijke overgang. De kleine oren zijn kort behaard. De voeten zijn bedekt met bleke haren. De achtervoeten zijn lang en smal. De eerste en vijfde teen zijn kort. Tussen de tweede, derde en vierde teen zitten korte zwemvliezen. De staart is even lang als of wat langer dan het lichaam en is van boven donker en van onderen licht. Ondanks de korte beharing zijn de schubben duidelijk zichtbaar. Er zijn vier paren van mammae en er is geen galblaas, twee belangrijk kenmerken voor de rijstratten. De kop-romplengte bedraagt 94 tot 140 mm, de staartlengte 102 tot 140 mm, de lengte van de achtervoet 27 tot 33 mm, de oorlengte 13 tot 19 mm en het gewicht 45 tot 55 g. Het karyotype bedraagt 2n = 56, FN = 54.
Het voorste deel van de schedel is kort en het interorbitale gedeelte is smal. De foramina incisiva zijn lang en smal. De schedel bezit een aantal typische rijstratkenmerken: het harde verhemelte (palatum) is lang, er is geen strot van het os sphenoides en er is geen uitsteeksel van het os squamosum in contact met het tegmen tympani. Net als zijn nauwe verwanten, Lundomys en Holochilus, heeft Pseudoryzomys een stekelachtig uitsteeksel aan de zygomatische plaat. Ook de relatief simpele gaatjes aan de zijkant van het achterste deel van het palatum ondersteunen de verwantschap met de twee andere geslachten.
De tanden bezitten sterke knobbels en weinig extra richels. De knobbels van de kiezen in de bovenkaak zijn tegenoverstaand, in de onderkaak staan de knobbels aan de buitenkant van de kaak iets verder naar voren. De anteroloph ontbreekt op de eerste kies in de bovenkaak (M1), maar er is een korte mesoloph aanwezig, die niet zoals bij andere rijstratten tot de rand van de tand reikt, maar slechts een kort uitsteeksel vanaf het midden van de tand vormt. De mesolophid, de overeenkomstige structuur in de onderkiezen, ontbreekt volledig. De posteroflexid op de derde kies in de onderkaak (m3), de achterste vallei tussen knobbels op de kies, is zeer gereduceerd. Een aantal kenmerken van de tanden, versimpelingen ten opzichte van het voorouderlijke patroon in de rijstratten, ondersteunt ook de verwantschap met Holochilus en Lundomys. Het gebit van Pseudoryzomys is een stap in de overgang van de laagkronige, complexe kiezen van de meeste rijstratten naar de hoogkronige, simpele kiezen van Holochilus.
P. simplex komt voor van het noordoosten van Argentinië, waarschijnlijk tot ongeveer 30°ZB, noordelijk door het westen van Paraguay tot Oost-Bolivia en vandaar oostelijk door Brazilië in de staten Mato Grosso, Goiás, Tocantins, Minas Gerais, São Paulo, Bahia en ver in het noordoosten Alagoas en Pernambuco. Er bestaat enige geografische variatie: dieren uit Paraguay zijn kleiner dan die uit Bolivia en Brazilië en de huiden van Boliviaanse exemplaren zijn donkerder dan die uit Paraguay. Deze verschillen worden echter te klein geacht om ondersoorten op te onderscheiden. Ook bij bepaalde vleermuizen zijn dieren uit de Chaco (onder andere delen van Paraguay) kleiner en lichter van kleur. P. simplex is een zeldzame soort, waarvan slechts weinig exemplaren bekend zijn; Voss en Myers hadden de beschikking over minder dan 50 exemplaren van de soort voor hun studie (inclusief het fragmentarische materiaal van Lund uit Lagoa Santa).
Uit Cueva Tixi, verder naar het zuiden in Argentinië (provincie Buenos Aires), is een subfossiele fragmentarische onderkaak van "Pseudoryzomys aff. P. simplex" bekend (een onbenoemde, nauw aan P. simplex verwante soort). Deze dateert uit het eerste millennium na Christus. De kenmerken van de kaak komen overeen met die van P. simplex, maar de totale lengte van de kiezen in de onderkaak is vrij groot (5,78 mm; 4,61 tot 5,60 mm in drie exemplaren van P. simplex) en de kiezen zijn relatief smal (breedte van de eerste kies 1,28 mm; 1,30 tot 1,40 mm in vijf P. simplex).
De soort leeft in niet-bebost, meestal vochtig laagland. In Argentinië is het vooral een soort van de oostelijke Chaco, in Brazilië komt hij voor in de Cerrado en Caatinga. De meeste exemplaren waarvoor habitatgegevens bekend zijn, zijn in grasland op de grond gevangen, nooit ver van water; een Argentijns exemplaar komt uit een dichtbegroeid moeras. Pseudoryzomys simplex wordt voor zover bekend niet bedreigd en wordt door de IUCN als "veilig" geclassificeerd.
