(noordelijke) witwanggibbon
De (noordelijke) witwanggibbon (Nomascus leucogenys) is een soort van de familie gibbons (Hylobatidae) en de superfamilie van de mensapen. Witwanggibbons komen voor in het noorden van Laos en het noordoosten van Vietnam en misschien nog in een aangrenzend deel (provincie Yunnan) van China. De witwanggibbon is in zijn voortbestaan ernstig bedreigd door jacht en aantasting van de habitat.
Bij deze soort is het mannetje zwart, met witte wangen, terwijl het vrouwtje lichtbruin is, met een zwart kruintje. Deze gibbons zijn tussen de 45 en de 63 cm lang en wegen gemiddeld 5,7 kg.
Witwanggibbons zijn uitgesproken bosdieren die voornamelijk fruit en bladeren eten. Ze trekken rond in groepjes van 3 tot 5 individuen. Overigens is er weinig onderzoek naar het gedrag in het wild van deze soort.
De witwanggibbon komt voor in subtropisch, altijd groenblijvend bos in gebieden met zachte winters zonder vorst op een hoogte tussen 200 en 600 m boven de zeespiegel. Uit de jaren 1980 zijn waarnemingen uit Yunnan in bossen op een hoogte tussen 700 en 1000 m. In Laos komen gibbons voor in het bekken van de Mekong in het berggebied Phou Ahyon van de provincie Sekong en tot 1650 m in het reservaatsgebied Nam Et-Phou Louey op de grens van de provincies Hua Phan, Luang Prabang en Xieng Khuang. Maar de gibbons zijn schaars in bossen boven de 1500 m.
De jacht op de gibbons is het grootste gevaar. In China, Laos en Vietnam wordt de gibbon bejaagd als voedsel (bushmeat) en voor de bereiding van traditionele medicijnen. Hoewel de witwanggibbon kan overleven in aangetaste bossen, is door toenemend landbouwkundig gebruik en houtkap veel habitat verloren gegaan. In 2008 werd vastgesteld dat de witwanggibbon in de (toen) afgelopen 45 jaar met 80% in aantal is achteruitgegaan (3,5% per jaar) en dat er geen uitzicht is op verbetering. Daarom staat de soort als ernstig bedreigd (kritiek) op de internationale rode lijst.
