Jastrząb czarno-biały (Accipiter melanoleucus) – gatunek afrykańskiego ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje na południe od Sahary, we wszystkich rodzajach lasów, szczególnie w tych wysokich, od nizin tropikalnych po wysokie góry. Nie jest zagrożony.
Jastrząb czarno-biały osiąga długość ciała 40–58 cm; samce ważą 430–490 g, a samice 650–980 g; rozpiętość skrzydeł 77–105 cm. Istnieją dwie odmiany barwne – czarna i biała, ta druga charakteryzuje się białym upierzeniem spodniej części ciała od podbródka do podbrzusza.
Poszczególne podgatunki występują:
Jest to ptak monogamiczny i terytorialny. Gniazdo budują oba ptaki z pary około 50–145 dni przed złożeniem jaj. Umiejscowione jest wysoko na drzewie, zwykle w rozwidleniu gałęzi; stanowi je platforma zbudowana z gałązek i patyków, której wnętrze wyłożone jest zielonymi liśćmi. W przeciwieństwie do wielu innych gatunków jastrzębi ptaki te często wykorzystują to samo gniazdo w kolejnych sezonach lęgowych, dodając budulca tak, że stopniowo się rozrasta. Niekiedy wykorzystują też gniazda zbudowane przez inne gatunki ptaków drapieżnych. Samica składa 1–4 jaja i to głównie ona je wysiaduje, podczas gdy samiec regularnie ją dokarmia.
Żywi się głównie ptakami o masie 80–300 g, aż do wielkości perliczki, ale przede wszystkim gołębiami. W Południowej Afryce pod gniazdami jastrzębia czarno-białego znaleziono m.in. takie ofiary, jak: kaniuk zwyczajny, krogulec rudobrzuchy, krogulec trzypręgowy i sowa.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN jastrząb czarno-biały jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy ze względu na utratę siedlisk i nadmierne użycie pestycydów. W jego bazie ofiar znajdują się kurczaki i gołębie, co doprowadza do konfliktu z ludźmi. Jest regularnie prześladowany, zarówno na obszarach wiejskich, jak i w miastach.
