Bontebok
Sasebi przylądkowy (Damaliscus pygargus) (w starszej literaturze polskiej bontebok) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny wołowatych. Najmniejszy gatunek w podrodzinie bawolców (Alcelaphinae). Wcześniej był klasyfikowany pod nazwą Damaliscus dorcas. Do sasebi przylądkowych zaliczane są dwa wyraźnie różniące się od siebie podgatunki – sasebi przylądkowy i sasebi zuluski, obydwa uważane za jedne z najrzadszych antylop.
Długość ciała waha się w przedziale 140-160 cm. Ubarwienie czerwonobrązowe, brunatne lub prawie czarne, z białym lustrem i białymi fragmentami na przedniej części głowy i kończynach. Ogon o długości 30-45 cm.
Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony. Samce są większe i cięższe od samic. Masa ciała samców wynosi 65-80 kg, a samic 55-70 kg. Podgatunek sasebi przylądkowy jest nieco lżejszy od sasebi zuluskiego. U przedstawicieli obydwu płci występują rogi o długości do 50 cm. Rogi są osadzone blisko siebie i mają poprzeczne zgrubienia.
Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje południową Afrykę. Sasebi przylądkowy zasiedla tereny wschodniej i środkowej części Afryki Południowej, a bontebok właściwy równiny Wysokiego Weldu i równinne tereny wzdłuż południowych wybrzeży Republiki Południowej Afryki. Sasebi przylądkowy zasiedla wyłącznie formacje roślinne zwane fynbosem a siedliskiem blesboka są otwarte tereny trawiaste, sawanny. Naturalne zasięgi występowania obydwu podgatunków w przeszłości nie nakładały się. Obydwie populacje oddzielone były szerokim pasem Wielkiego Karru. Dopiero na skutek introdukcji bontebok i blesbok pojawiły się na tych samych obszarach.
Sasebi przylądkowe i sasebi zuluskie są zwierzętami socjalnymi, tworzącymi stada złożone z ok. 10 osobników, a w przypadku blesboka – do 25 osobników. Stado prowadzone jest przez dominującego samca.
Dawniej odbywały długie wędrówki pokarmowe formując duże grupy luźno połączonych stad. Obecnie ze względu na znaczne przetrzebienie stad i utratę dostępnych siedlisk ich wędrówki są ograniczone. Żerują w ciągu dnia. Największą aktywność wykazują rano i po południu. Są zwierzętami roślinożernymi – jedzą trawę i zioła. Potrafią wytrzymać kilka dni bez dostępu do wody. Żyją do 17 lat. W niewoli zanotowano jeden przypadek samicy w wieku 23 lat.
Dojrzałe samce wykazują zachowania terytorialne. Zajmowane przez nie terytoria mogą mieć od 4 do 28 ha. Samce znakują terytoria poprzez defekację i demonstrują postawy agresywne wobec innych samców. Między samcami dochodzi do konfrontacji. W znakowaniu terenu biorą również udział samice, które razem z samcami używają wydzieliny zapachowej gruczołów przedoczodołowych.
Samice dojrzewają płciowo pod koniec drugiego roku życia. Po 8-miesięcznej ciąży samica rodzi zwykle jedno młode. Okres porodów u Damaliscus pygargus rozpoczyna się w sierpniu, a kończy w połowie grudnia. Młode rodzą się w wysokiej trawie i po około dwóch godzinach od porodu mogą się samodzielnie poruszać. Nowo narodzone samce pozostają z matką przez ok. 4 miesiące, a młode samice – do czasu kiedy ich matka urodzi po raz kolejny.
Na terenach, gdzie zostały introdukowane obydwa gatunki stwierdzono ich zdolność do swobodnego krzyżowania.
Obydwa podgatunki sasebi przylądkowego zostały niemal doszczętnie wyniszczone pod koniec XIX w. W Suazi i Lesotho wyginęły całkowicie przed 1900 (później zostały tam reintrodukowane). Około roku 1930 na wolności pozostało 17 osobników.
W 1931 w Bontebok National Park umieszczono 17 z ostatnich 20 znanych osobników żyjących na wolności. W 1960 r. park wraz ze zwierzętami został przeniesiony do dystryktu Swellendam. W 1992 w Afryce Południowej było 2000 bonteboków. Obecnie występują wyłącznie na obszarach chronionych (parki narodowe i rezerwaty). Zostały introdukowane poza zasięgiem pierwotnego występowania – w Namibii, Botswanie i Zimbabwe. W wyniku działań ochronnych ich liczebność znacznie się zwiększyła i obecna populacja jest uważana za stabilną. W sezonie łowieckim 2003-2004 zanotowano 4330 szt. upolowanych blesboków.
Do ich naturalnych wrogów należą większe drapieżniki – lew, lampart, gepard, hiena i likaon.
Podgatunek nominalny Damaliscus pygargus pygargus jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik II).
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów Damaliscus pygargus został zaliczony do kategorii LC jako gatunek, ale jego podgatunki zaliczono do kategorii NT − sasebi przylądkowy (D. p. pygargus) i LC − sasebi zuluski (D. p. phillipsi).
Do czasu wyniszczenia dzikiej populacji sasebi przylądkowe były obiektem polowań safari. Zabijano je dla mięsa i skór.