Długość ciała od 85 do 90 cm, masa ok. 2,6 kg. Ubarwienie bardzo podobne do głuptaka zwyczajnego. Dorosły osobnik ma głowę i szyję barwy intensywnie morelowożółtej do złotej, przechodzącej w kolor białawy na gardle, w dolnej części szyi i na czole. Ogon i najbardziej zewnętrzny brzeg skrzydeł czarny; na gardle wyraźny czarny prążek; wokół oczu widoczna czarna skóra. Reszta upierzenia biała.
Tereny lęgowe na wyspach południowo-zachodniej i południowej Afryki (w Namibii i RPA). Poza sezonem lęgowym osobniki dorosłe są zazwyczaj osiadłe i przebywają w odległości do 500 km od kolonii lęgowych, niekiedy znacznie dalej; ptaki młode rozpraszają się wzdłuż wybrzeży i spotyka się je od Zatoki Gwinejskiej do Kanału Mozambickiego; wyjątkowo dalej – na wybrzeżach Tanzanii i Kenii.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2017 roku klasyfikuje głuptaka przylądkowego jako gatunek zagrożony (EN, Endangered). Poprzednio miał on status gatunku narażonego (VU, Vulnerable). Liczebność populacji szacuje się na około 246 tysięcy dorosłych osobników, a jej trend oceniany jest jako spadkowy. Najliczniejsza kolonia znajduje się na wysepce Bird Island w zatoce Algoa (RPA), jej liczebność szacowana jest na 81 tysięcy par.
