Szmaragdolotka kubańska (Psittacara euops) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje endemicznie na Kubie. Narażony na wyginięcie. Rzadko spotykany w hodowlach.
Długość ciała wynosi około 26 cm, masa ciała 78–96 g. Wymiary szczegółowe (liczba osobników nie została podana): długość skrzydła 132–147 mm, długość ogona 119–132 mm. Głowa, boki szyi i kark są trawiastozielone, upstrzone czerwonymi piórami, gdzieniegdzie tworzącymi większe skupiska. Wierzch ciała i skrzydła również trawiastozielone; lotki I i II rzędu wyróżniają się ciemnozielonymi końcówkami i krawędziami chorągiewek wewnętrznych (od spodu zaś są złotobrązowe). Pióra w okolicach nadgarstka, na krawędzi skrzydła, czerwone. Spód ciała żółtozielony z oliwkowym odcieniem, niekiedy dostrzec można pojedyncze czerwone pióra, zwłaszcza na gardle lub nogawicach. Sterówki z wierzchu ciemnozielone, od spodu żółtobrązowe. Występuje niewielki dymorfizm płciowy, samice mają bardziej pomarańczowe pokrywy podskrzydłowe.
Obecny zasięg szmaragdolotek kubańskich obejmuje odludne obszary na Kubie, w tym półwysep Zapata, góry Trinidad, Sierra de Najasa, oraz niektóre obszary wschodnich pasm górskich. Dawniej występowały również na wyspie Isla de la Juventud, zostały wytępione przed 1913.
Środowiskiem życia szmaragdolotek kubańskich są sawanny charakteryzujące się występowaniem palm z rodzaju kopernicja (Copernicia) i Thrinax, skraje lasów i tereny upraw z drzewami. Papugi te przetrwały tylko w bliskości pierwotnych lasów, mimo że pojawiały się doniesienia o występowaniu w nasadzeniach eukaliptusów i w zachowanych fragmentach lasów wiecznie zielonych na porośniętej palmami sawannie. Zwykle szmaragdolotki kubańskie przebywają w grupach rodzinnych albo małych stadach, donoszono również o grupach liczących do kilkuset osobników; tworzą również grupy mieszane z amazonkami białoczelnymi (Amazona albifrons). Pożywieniem tych papug są owoce mango, gujawy, papai, palm Roystonea, Melicoccus bijugatus i Spondias lutea, nasiona Inga vera (a na Isla de la Juventud także i Pinus caribbea), jagody, pączki liści, nasiona prosa i innych traw. Papugi te były niegdyś tępione ze względu na czynienie szkód w uprawach pomarańczy, kawy i kukurydzy.
Okres składania jaj trwa od maja do lipca. Szmaragdolotka kubańska gniazduje w dziuplach – w pniu palm Sabal, drzewie, termitierze, niekiedy w gniazdach kubańczyków (Xiphidiopicus percussus) lub innych dzięciołów. W zniesieniu od 2 do 5 jaj, zwykle 3. Okres inkubacji trwa od 22 do 23 dni; pisklę zostaje pod opieką dorosłych przez okres 45–50 dni.
IUCN uznaje szmaragdolotkę kubańską za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 (stan w 2020). Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy. Zagrożeniem dla tych papug jest tępienie jej jako szkodnika upraw, utrata środowiska i częściowo łapanie dzikich ptaków do niewoli jako zwierzę domowe. To ostatnie, według BirdLife International, nie jest zagrożeniem na szeroką skalę; w latach 1991–1995 odnotowano 10 takich przypadków w handlu międzynarodowym. Papugom tym zagraża również utrata miejsc na gniazda wskutek działania huraganów.
