Junko
Junko zwyczajny, junko (Junco hyemalis) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Zamieszkuje Amerykę Północną – Kanadę, USA (w tym Alaskę) oraz skrajnie północno-zachodni Meksyk. Większość populacji wędrowna, migruje na południe od zasięgu letniego, na południu po północny Meksyk. Sporadycznie zalatuje do Europy; do Polski – wyjątkowo, jedyne stwierdzenie pochodzi z maja 1963 roku z Mierzei Helskiej. Ptak bardzo liczny, nie jest zagrożony.
Dz
DzienneWs
WszystkożerneWszystkożerność – sposób odżywiania się polegający na braku specjalizacji pokarmowej i – w konsekwencji – odżywianiu się różnorodnym pok...
Na
NadrzewneLą
LądoweZw
Zwierzęta oswojoneZo
ZoochoriaTe
TerytorialneTerytorium – obszar zajmowany wyłącznie przez jedno zwierzę lub grupę zwierząt. Własne terytorium zwiększa szanse przeżycia osobnika, gdyż z...
Ja
JajorodneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Zw
Zwierzęta monogamiiMonogamia – najbardziej rozpowszechniony typ związku małżeńskiego, w którym jedna osoba związana jest trwale z jednym partnerem. Monogamicznos...
Sp
Społecznest
stadne ptakiZw
Zwierzęta z hierarchią dominacjiHierarchia społeczna, hierarchia dominacyjna – społeczna przewaga pojedynczych osobników nad innymi, oparta na dominacji socjalna struktura grupy ...
Cz
Częściowy migrantD
zacznij od...Długość ciała 14–16 cm. Rozpiętość skrzydeł 18–25 cm. Masa ciała 18–30 g.
Młode junko są szarobrązowe. U dorosłych osobników skrzydła są koloru ciemnobrązowego, spód ciała jest biały, dziób lekko różowy z ciemnym końcem. Ogon koloru czarnego z białymi brzegami.
Wyróżniono kilkanaście podgatunków J. hyemalis:
Niektóre z tych podgatunków bywały wydzielane przez różnych autorów do osobnych gatunków. Za podgatunek junko zwyczajnego uznawano dawniej także junko wyspowego (J. insularis), klasyfikowanego obecnie jako odrębny gatunek.
W sezonie lęgowym junko przebywa głównie w lasach, zarówno iglastych (z sosną, daglezją, świerkiem i jodłą), mieszanych, jak i liściastych (z osiką i innymi topolami, dębem, klonem czy hikorą). Zimą i podczas migracji zasiedla bardziej różnorodne siedliska, w tym otwarte zadrzewienia, pola uprawne, pobocza dróg, parki i ogrody.
Wyprowadza od jednego do trzech lęgów w sezonie. Samce wykazują wtedy silny terytorializm. Gniazdo zazwyczaj na ziemi w zagłębieniu lub niszy na pochyłym terenie, skalnej ścianie lub wśród splątanych korzeni drzewa; czasami nad ziemią na poziomych gałęziach, w budynkach, na parapetach okiennych, w wiszących doniczkach czy oprawach oświetleniowych. Budową gniazda zajmuje się samica, samiec pomaga jej, przynosząc część materiałów na gniazdo. Gniazdo ma kształt głębokiego kubka i wykonane jest z traw, korzonków, chwastów i mchów, wyłożone bardziej miękkimi trawami, mchem i włosiem.
W zniesieniu 3–6 (zwykle 4–5) najczęściej białych lub niebieskawobiałych jaj z jasnobrązowym lub cynamonowym plamkowaniem na szerszej stronie. Wysiadywanie trwa 11–13 dni, a zajmuje się nim wyłącznie samica. Opieką nad pisklętami zajmują się oboje rodzice. Młode są w pełni opierzone i opuszczają gniazdo po 9–13 dniach od wyklucia.
Żywi się głównie nasionami, które stanowią około 75% jego całorocznej diety. W okresie lęgowym zjada także owady i ich larwy (w tym chrząszcze, ćmy, motyle, mrówki, osy i muchy).
IUCN uznaje junko zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na około 220 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
