Legwan zielony
Królestwo
Gromada
Podtyp
Klasa
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Iguana iguana
Wielkość populacji
Unknown
Długość życia
8-20 years
Waga
9
20
kglbs
kg lbs 
Długość
1.5-2
4.9-6.6
mft
m ft 

.mw-parser-output.infobox-zwierzeta.naglowek{color:black;background:#d3d3a4}

Legwan zielony (Iguana iguana) – gatunek dużej, nadrzewnej, roślinożernej jaszczurki pochodzącej z Ameryki Środkowej i Południowej. Ma szeroki zasięg występowania od południowej Brazylii i Paragwaju do Meksyku i Wysp Karaibskich, w USA zdziczałe populacje notuje się na południu Florydy (w tym Florida Keys), Hawajach i w dolinie Rio Grande w Teksasie.

Pokaż więcej

Jest roślinożercą, co wiąże się z adaptacjami osmoregulacji. Dorasta zwykle 1,5 m długości, aczkolwiek kilka osobników osiągnęło ponad 2 m, ważąc ponad 9 kg.

Często spotykany jako zwierzę domowe z powodu spokojnego usposobienia i jaskrawych barw, może wymagać troskliwej opieki. Wymagania przestrzenne i potrzeba specjalnego oświetlenia i ogrzewania mogą stanowić wyzwanie dla początkującego hodowcy.

Pokaż mniej

Wygląd

Legwan zielony zwykle osiąga 1,5 m długości od głowy do ogona. Niektóre zmierzone osobniki mierzyły ponad 2 m, ważąc ponad 9 kg. Przeciętnie jednak dorosły zauropsyd waży 1,304 kg, osobnik młody – 267 g, a świeżo wykluty – 37,5 g.

Pokaż więcej

Pomimo swej nazwy legwany zielone mają różne barwy. Na południu swego zasięgu występowania, np. w Peru, są niebieskawe z grubymi czarnymi znaczeniami. Na wyspach takich, jak Bonaire, Curaçao, Aruba i Grenada przybierają barwy od zieleni do lawendy, czerni, a nawet różu. Osobniki z zachodu Kostaryki są czerwone, zaś te z północy, jak z Meksyku, cechują się pomarańczowym ubarwieniem. Młodociane z Salwadoru często w niemowlęctwie są jaskrawoniebieskie, a z wiekiem tracą ten kolor.

Grzbiet i ogon legwana zielonego pokrywa rząd kolców służących do ochrony przed drapieżnikami. Może on używać swego biczowatego ogona do wymierzania bolesnych ciosów. Jak wiele innych jaszczurek, chwycony za ogon odrzuca go, a łuskonośny może uciec. Potrafi zregenerować ogon. Legwany wykształciły fałd skórny na podgardlu pomocny w termoregulacji. Odgrywa też rolę w zalotach i zmaganiach terytorialnych.

Legwan zielony ma wzrok pozwalający na postrzeganie kształtów i ruchu z dużej odległości. Mając niewielką liczbę pręcików, kiepsko widzą w słabym oświetleniu. Z drugiej strony posiadają komórki zwane „podwójnymi czopkami”, zapewniające ostre widzenie barwne i umożliwiające zwierzęciu dostrzeganie ultrafioletu. Jest to bardzo użyteczne podczas wygrzewania się na słońcu, osobnik rozpoznaje dzięki temu, że otrzymuje odpowiednią ilość promieniowania UVA i UVB, dzięki którym wytwarza „witaminę D”.

Gad ma też narząd światłoczuły na szczycie głowy, tak zwane oko ciemieniowe. Odróżnia go to od większości jaszczurek, które utraciły ten narząd. Nie pełni on jednak funkcji analogicznej do normalnych oczu, występuje w nim tylko szczątkowa siatkówka czy soczewka, nie tworzy ono obrazów. Odczuwa jednak zmiany oświetlenia i potrafi wyczuć ruch. Służy legwanowi w razie tropienia przez drapieżnika z góry.

Bardzo ostre zęby legwana zielonego nadają się do szatkowania liści, mogą również przeciąć ludzką skórę. Szerokie i płaskie, ząbkowane na krawędzi, przypominają kształtem liść. Ich podobieństwo do zębów jednego z pierwszych odkrytych dinozaurów zaowocowało nadaniem mu nazwy Iguanodon, co oznacza „ząb legwana”, jak również błędnym przekonaniem, że przypominał on wielkiego legwana. Zęby leżą w głębi jamy gębowej (a nie na brzegach kości, jak u człowieka), dlatego w przypadku mniejszych osobników trudno je dostrzec.

Pokaż mniej

Strefy klimatyczne

Legwan zielony Mapa siedliska
Legwan zielony
Attribution-ShareAlike License

Nawyki i styl życia

Jaszczurki te wiodą dzienny, nadrzewny tryb życia. Często spotyka się je w pobliżu wody. Zręcznie wspinają się, potrafią także spaść z wysokości 17 m, lądując bez uszczerbku na zdrowiu. Używają pazurów swych tylnych łap, by chwytać liście i gałęzie, unikając upadku. Podczas zimnej, wilgotnej pogody legwany zielone preferują poziom gruntu, gdzie jest im cieplej. Pływając, pozostają zanurzone w wodzie, pozwalając swym czterem łapom luźno zwisać u boków tułowia. Siłę napędową zapewniają silne ruchy ogona.

Pokaż więcej

Przestraszony przez drapieżnika legwan zielony ratuje się ucieczką. Jeśli znajduje się nieopodal wody, nurkuje i odpływa. Osaczony powiększa i prezentuje fałd skórny na podgardlu, nadyma i usztywnia swe ciało, syczy i macha głową w kierunku agresora. Jeśli zagrożenie nadal się utrzymuje, legwan może smagać swym ogonem, gryźć i używać w obronie swych pazurów. Rany wiążą się raczej z walkami niż z niezłapaną zdobyczą.

Zauropsydy te wykorzystują kiwanie głowami i fałdy skórne na podgardlach na różne sposoby, kultywując interakcje społeczne, np. witając innego legwana czy zdobywając przyszłego partnera. W porozumiewaniu się rolę odgrywają częstość i liczba kiwnięć głową.

Gady padają ofiarami przedstawicieli szponiastych. Ich strach przed tymi ptakami wykorzystuje się w pewnej sztuczce stosowanej podczas łapania dzikich osobników. Słysząc dźwięk świstu lub wrzasku szponiastego, jaszczurka nieruchomieje, dzięki czemu łatwiej ją schwytać.

Pokaż mniej
Zachowanie sezonowe

Dieta i odżywianie

Legwan zielony spożywa w większości pokarm roślinny. Żeruje na liściach, kwiatach, owocach i wzrastających pędach ponad 100 różnych gatunków roślin. W Panamie do ich ulubionych należy Spondias mombin lub, wedle badań Troyer w centrum kraju, Lonchocarpus pentaphyllus stanowiące od 82 do 88% suchej masy. Legwan zielony spożywa młode, nierozwinięte jeszcze w pełni liście tego drzewa.

Pokaż więcej

Legwan zielony trawi włóknik dzięki bytującej w jego układzie pokarmowym florze mikroorganizmów. Zaliczają się tutaj bytujące w jelicie grubym gatunki beztlenowców rozkładających celulozę. Kłóci się to z wcześniej wyznawanym, słabo uzasadnionym poglądem, jakoby gady kiepsko i tylko w szczególnych warunkach trawiły taki pokarm. Podczas gdy większość jaszczurek na początku swego życia wykazuje owadożerność, a na pokarm roślinny przerzuca się po osiągnięciu większych rozmiarów, legwan zielony spożywa go całe życie. W przeszłości badacze jednak, pomimo znajdywania w przewodach pokarmowych osobników niedługo po wykluciu wyłącznie pokarmu roślinnego, utrzymywali, jakoby młode były owadożerne. Badania spożycia przez osobniki różnego wieku liści L. pentaphyllus dały odmienne rezultaty. Nie wykazano znaczących różnic nie tylko w trawieniu białka, ale też włóknika pomiędzy zwierzętami różnych grup wiekowych, w przeciwieństwie do wpływu rodzaju liści na trawienie protein (od 84% w przypadku starszych liści do 89%), jak i włóknika. I. iguana preferuje liście nie w pełni jeszcze wykształcone, zawierające mniej tego ciężkostrawnego związku. Stwierdzono natomiast szybsze przyswajanie białka przez świeżo wyklute osobniki. Wiąże się to z większym stosunkiem powierzchni (także jelita) do masy zwierzęcia. W przypadku celulozy powstające w wyniku jej rozkładu lotne kwasy tłuszczowe nie wymagają specjalnych struktur dla ich wchłaniania, wobec czego taka zależność w ich przypadku nie jest obserwowana. Większa różnorodność spożywanego pokarmu wykazuje jednak związek z rozmiarami zwierzęcia, zdolnego przebyć większe odległości i napotkać więcej gatunków roślin. Wymienia się też przynajmniej 2 gatunki konsumowane przez legwany zielone nie młodsze, niż 1 rok: Sarcostemma clausum i Montrichardia arborescens.

Dodatkowo zatrzymywanie pokarmu w jelicie grubym, gdzie przebywa on dłużej, niżby to wynikało z jego długości w stosunku do jelita cienkiego, ułatwiają obecne u każdego z wyjątkiem jednego członka podrodziny Iguaninae dwie zastawki: kolista i półksiężycowata. Mikroorganizmy potrzebują bowiem dłuższego czasu na rozkład celulozy. Zalegający w tym odcinku jelita pokarm fermentuje. Włóknik ulega rozłożeniu, powstają lotne kwasy tłuszczowe.

Choć spożywają różnorodny pokarm zwierzęta te są w naturze roślinożercami wymagającymi dokładnego stosunku wapnia do fosforu w diecie wynoszącego 2:1. Natomiast czas pasażu pokarmu przez przewód pokarmowy nie zależy od rodzaju pożywienia. Stwierdzono jednak szybszy wzrost osobników spożywających pokarm o mniejszej zawartości błonnika. Osobniki młode często zjadają kał dorosłych w celu nabycia flory bakteryjnej kluczowej dla trawienia ich niskiej jakości i ciężkostrawnego pokarmu roślinnego.

Kwestia karmienia trzymanych w niewoli legwanów zielonych białkiem zwierzęcym stała się przedmiotem debaty. Istnieją dowody na zjadanie przez dzikie osobniki szarańczaków i ślimaków drzewnych, zwykle przypadkiem razem ze spożywanymi roślinami. Zaobserwowano też dorosłe gady opisywanego gatunku zjadające ptasie jaja. Zoolodzy, jak Adam Britton, sądzą, że dieta zawierająca takie białko jest niezdrowa dla układu pokarmowego zwierzęcia, powoduje ciężkie i przewlekłe pogorszenie zdrowia obejmujące niewydolność nerek i prowadzące do przedwczesnej śmierci. Z drugiej strony legwany zielone w Miami Seaquarium w Key Biscayne na Florydzie obserwowano podczas jedzenia martwych ryb, a okazy trzymane w niewoli znane są z jedzenia myszy bez żadnych oznak choroby. De Vosjoli pisze, że osobniki trzymane w niewoli przeżywały i mają się dobrze, nie jedząc nic prócz pełnego pożywienia dla gryzoni, a w jednym przypadku także sałaty rzymskiej z suplementacją witamin i wapnia. Ustalono, że pożądając szybkiego wzrostu zwierząt, należy podawać im pokarm o zawartości włóknika do 27%.

Pokaż mniej

Nawyki godowe

ZACHOWANIE GODOWE

Samce mają silnie rozwinięte otwory udowe na wewnętrznej stronie ud. Wydzielają one zapach. Podobne twory samic są mniejsze. Poza tym grzbietowe kolce osiągają u samców znacznie większe długość i grubość. Stanowi to przykład dymorfizmu płciowego.

Pokaż więcej

Legwan zielony jest jajorodny: samica składa od 20 do 71 jaj na rok podczas zsynchronizowanego okresu rozrodczego. Po złożeniu nie opiekuje się nimi, nie licząc obrony służącej za gniazdo nory podczas kopania. W Panamie zaobserwowano dzielenie gniazda z krokodylem amerykańskim, a w Hondurasie z kajmanem okularowym.

Wykluwające się młode, osiągające 1/35 masy dorosłego zwierzęcia, opuszczają gniazdo po 10–15 tygodniach inkubacji. Już po wykluciu przypominają osobniki dorosłe zarówno barwą, jak i kształtem ciała. Nie mają jeszcze kolców na grzbiecie, wyglądają bardziej jak dojrzałe samice, niż samce.

Przez pierwszy rok życia pozostają w grupach rodzinnych. W ich obrębie samce często własnymi ciałami ochraniają samice przed drapieżnikami. Wydaje się, że jest to jedyny gatunek gada, u którego zaobserwowano takie zachowanie.

Pokaż mniej

Populacja

Coloring Pages

Bibliografia

1. Legwan zielony artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Legwan_zielony
2. Legwan zielony Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/174481/1414646

Więcej fascynujących zwierząt do poznania