Szczur orientalny (Rattus tanezumi) – gatunek ssaka z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), występujący w Azji Wschodniej, Południowo-Wschodniej i w Himalajach.
Długość ciała (bez ogona) 105–215 mm, długość ogona 120–230 mm, długość ucha 17–23 mm, długość tylnej stopy 17–23 mm; masa ciała 100–200 g.
Szczur orientalny prawdopodobnie wywodzi się z regionu na północ i wschód od Półwyspu Indyjskiego. Pierwotny zasięg występowania rozciągał się od wschodniego Afganistanu przez północne i północno-wschodnie Indie, Nepal, Bhutan i północny Bangladesz do środkowej i południowej Chińskiej Republiki Ludowej (w tym wyspa Hajnan), Półwyspu Koreańskiego i kontynentalnej południowo-wschodniej Azji, w tym na wielu przybrzeżnych wysp na południe do przesmyku Kra; obecnie nie jest jasne, czy jest rodzimy, czy został też wprowadzony na Tajwan i do Japonii. Rozmieszczenie rodzimych i introdukowanych gatunków jest obecnie nierozwiązane, szczególnie dlatego, że prawdopodobnie istnieją trzy odrębne gatunki, obecnie uznawane za linie rozwojowe. Wprowadzony na archipelagi Andamany i Nikobary, na Półwysep Malajski i wyspy sundajskiego szelfu kontynentalnego, na Filipiny, do zachodniej Nowej Gwinei, na Enewetak i Fidżi w obrębie Mikronezji i na Palau, chociaż wydaje się, że te introdukcje są nowsze niż inne. Osobniki z Ameryki Południowej i południowej Kalifornii w Stanach Zjednoczonych zostały genetycznie zidentyfikowane jako ten gatunek, prawdopodobnie pochodząc od osobników przetransportowanych tam w ostatnich czasach łodziami.
Gryzoń ten charakteryzuje się dużymi zdolnościami adaptacyjnymi, nie unika ludzi. Często jest spotykany w pobliżu wiosek i na terenach rolnych. W Nepalu występuje poniżej 2000 m n.p.m., na Filipinach zasiedla niziny i lasy górskie do 1800 m n.p.m.
Samice szczura orientalnego mają zwykle pięć par sutków, w niektórych populacjach sześć, ale ułożonych inaczej niż u pozostałych gatunków z grupy pokrewnej R. rattus.
Szczur orientalny ma bardzo szeroki zasięg występowania, jest pospolity. Potrafi żyć w różnorodnych środowiskach. Liczebność gatunku rośnie, nie są znane zagrożenia dla gatunku. Jest on uznawany za gatunek najmniejszej troski, indyjskie prawodawstwo uznaje go za szkodnika.
