Steenrode heidelibel
Koninkrijk
Klasse
Volgorde
Familie
SOORTEN
Sympetrum vulgatum

De steenrode heidelibel (Sympetrum vulgatum) is een echte libel uit de familie van de korenbouten (Libellulidae). De libel wordt 35 à 40 mm lang en komt voor in vrijwel heel Europa. In Nederland is het een algemene soort in de nazomer. Bijzondere kenmerken zijn de gestreepte poten en een 'hangsnor'.

Uiterlijk

De poten van de steenrode heidelibel zijn zwart met gele strepen. Dijen van de voorste poten meestal tweekleurig: zwart-geel, soms met nog een zwart veegje in het geel. Het zwarte streepje op het voorhoofd (tussen de ogen) loopt langs de oogranden naar beneden (de zogenaamde 'hangsnor'). Het achterlijf van het mannetje heeft een subtiele, maar meestal duidelijke knotsvormige verbreding aan het uiteinde. Uitgekleurde mannetjes krijgen een rood achterlijf, meestal iets donkerder dan de bruinrode heidelibel (Sympetrum striolatum), maar lichter dan de bloedrode heidelibel (Sympetrum sanguineum). De zijkant van het borststuk verkleurt naar bruin, met vage lichtere delen. Jonge mannetjes en vrouwtjes hebben een geel achterlijf, later bij de vrouwtjes verkleurend tot bruin. Aan de zijkant van het achterlijf staan zwarte streepjes, die geen doorlopende streep vormen. De legschede van het vrouwtje is opvallend zichtbaar en staat in zijaanzicht haaks van het achterlijf af. De lichaamslengte van volwassen dieren ligt tussen 35 en 40 millimeter.

Laat meer zien

De larve is 15–19 mm lang.

Laat minder zien

Verdeling

Geografie

De habitat van de steenrode heidelibel bestaat uit allerlei stilstaande watertypen, zoals vennen, duinplassen, vijvers en laagveenmoerassen, maar soms ook zwakstromend water. Een belangrijke voorwaarde is veel zon. De steenrode heidelibel is in tegenstelling tot de bruinrode heidelibel geen pioniersoort en komt vooral voor op plaatsen met een goed ontwikkelde oevervegetatie, waar de territoriale mannetjes zich kunnen ophouden.

Laat meer zien

Het verspreidingsgebied van de steenrode heidelibel loopt oostelijk tot in Siberië en China; de soort komt niet voor in Afrika. In Europa ligt het verspreidingsgebied in Noord-, Centraal en Oost-Europa. Noordelijk reikt het areaal tot het zuiden van Scandinavië, zuidelijk globaal tot Frankrijk, Noord-Italië en de noordelijke Balkan. Verder komen geïsoleerde populaties voor in Noord-Finland, de Pyreneeën, Noord-Spanje en de Balkan. Zwervers bereiken af en toe Groot-Brittannië. In Turkije komt een andere ondersoort voor dan in Europa. In Nederland is de soort zeer algemeen, alleen schaarser voorkomend in zeekleigebieden. Ze kunnen over grote afstanden zwerven en dan in concentraties worden aangetroffen in grasland of wegbermen.

Laat minder zien

Bioom

Gewoonten en leefwijze

De steenrode heidelibel heeft een eenjarige levenscyclus en overwintert als ei. De eieren komen in het voorjaar uit, waarna de larven zich snel ontwikkelen. De larven zijn jagers en leven tussen waterplanten op een modderige bodem van kleine ongewervelden als muggenlarven. Uitsluipen vindt plaats van begin juni tot eind september, met een piek van eind juli tot begin september. Jonge dieren zijn in de wijde omtrek van het voortplantingswater aan te treffen, zittend en jagend op kleine insecten in ruige vegetatie. Geslachtsrijpe mannetjes vliegen bij het water en gaan regelmatig zitten op uitstekende stengels in de oevervegetatie. Ze speuren naar vrouwtjes voor de paring. Mannetjes die dichtbij komen worden meestal verjaagd. De eitjes worden vliegend in tandempositie door wippende bewegingen van het onderlijf afgezet, in het water of op modder vlak bij het water. Soms worden meerdere ei-afzettende tandems op één plaats tegelijk waargenomen.

Seizoensgebonden gedrag

Dieet en voeding

Populatie

Referenties

1. Steenrode heidelibel artikel op Wikipedia - https://nl.wikipedia.org/wiki/Steenrode_heidelibel
2. Steenrode heidelibel op de IUCN Rode Lijst-site - https://www.iucnredlist.org/species/165483/19170436

Meer fascinerende dieren om over te leren