Czuboustek karłowaty
Królestwo
Gromada
Podtyp
Klasa
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Lophostoma brasiliense

Czuboustek karłowaty (Lophostoma brasiliense) – gatunek ssaka z podrodziny liścionosów (Phyllostominae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae), występujący w Ameryce Środkowej i Południowej; według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.

Wygląd

Długość ciała (bez ogona) 42–61 mm, długość ogona 8–13 mm, długość ucha 19,2–24,8 mm, długość tylnej stopy 9–11,9 mm, długość przedramienia 34–40,5 mm; masa ciała 9,9–13,8 g. Większe długości czaszek wynoszą 18,7–21,6 mm. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, z wyjątkiem genitaliów. Czuboustek karłowaty jest najmniejszym gatunkiem w obrębie Lophostoma, charakteryzujący się długimi, zaokrąglonymi uszami połączonymi pasmem skóry na czole. Jest łatwy do odróżnienia od innych gatunków Lophostoma dzięki mniejszym wymiarom zewnętrznym i oraz mniejszej czaszce. Futro na grzbiecie jest długie i gładkie, ale nie gęste; włosy są koloru brązowego natomiast wokół twarzy są nieco ciemniejsze z białą podstawą. Strona brzuszna jest jasnobrązowa i nie kontrastuje w mocny sposób z grzbietem. Cześć pyska od nosa do czoła jest skąpo owłosiona, prawie naga; na czubku podbródka znajdują się rzędy małych zaokrąglonych guzków tworzących kształt litery U. Krótki ogon jest zamknięty w błonie ogonowej, z wyjątkiem czubka, który wystaje nieco blisko środka strony grzbietowej. Skrzydła są krótkie i przymocowane do podstawy palców. Podczas obserwacji w terenie czuboustki karłowate można pomylić z karłogackami (Micronycteris), ponieważ gatunki z tego rodzaju również są małe, o szarym lub brązowym kolorze futra z długimi, zaokrąglonymi uszami. Niemniej jednak cechy gatunkowe, takie jak dwa dolne siekacze w porównaniu z czterema u Micronycteris i para dużych guzków w kształcie litery V na czubku podbródka, odróżniają nietoperza czuboustka karłowatego od gatunków Micronycteris. Czaszka jest mocna, z nierozwiniętym grzebieniem strzałkowym i zwężona w okolicy zaoczodołowej. Wzór zębowy: I C P M (x2) = 32.

Dystrybucja

Geografia

Czuboustek karłowaty występuje w południowym Meksyku (Veracruz i południowa część półwyspu Jukatan) przez Amerykę Środkową do północnej i wschodniej części Ameryki Południowej (Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Ekwador, Peru, Brazylia, Boliwia i odosobniony przypadek z Paragwaju); obserwowany także na wyspie Trynidad należącej do Trynidadu i Tobago.

Czuboustek karłowaty Mapa siedliska
Czuboustek karłowaty Mapa siedliska
Czuboustek karłowaty
Attribution-ShareAlike License

Nawyki i styl życia

Czuboustek karłowaty zamieszkuje zróżnicowane siedliska, często o przyroście wtórnym w regionach sawannowych poniżej wysokości 500 m n.p.m., obszary wilgotne i siedliska nadbrzeżne, lasy liściaste, fragmenty lasów, skraje lasów w pobliżu obszarów rolniczych, bagienne lasy pierwotne i lasy pierwotne nad potokami. Czuboustek karłowaty prowadzi nocny tryb życia, a jego aktywność osiąga szczyt krótko po zmierzchu. Gniazduje w dużych, zamieszkanych nadrzewnych gniazdach termitów. W Peru grzędy miały długość około 60–70 cm szerokości, około 60–70 cm wysokości i około 28 cm głębokości, z wejściami o średnicy około 6 cm. W Kostaryce opisywano grzędę bez żadnych przedziałów lub komór bocznych, stanowiącą pojedynczą cylindryczną komorę o głębokości około 20 cm.

Pokaż więcej

W Kostaryce, dorosłe samce i samice czuboustka karłowatego przesiadują razem, co sugeruje system godowy oparty na haremach. Nietoperze te budują i aktywnie utrzymują grzędy w czystości, aby zapobiec niepokojeniu ich przez termity. Udokumentowano, że czuboustki karłowate dzielą schronienie z żabojadkami brazylijskimi (Trachops cirrhosus).

Czuboustek karłowaty jest entomofagiem, chwytając owady odpoczywające na liściach. Preferuje duże stawonogi, takie jak chrząszcze i motyle, może też spożywać owoce. W Brazylii w treści żołądka został znaleziony pyłek kwiatowy.

Schemat rozrodu czuboustka karłowatego różni się w Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej. W Kostaryce samica zachodzi w ciąży tylko raz, a jej szczyt przypada na późną porę suchą w marcu, po czym następuje laktacja we wczesnej porze mokrej w czerwcu. Samce rozmnażają się przez kilka miesięcy przed szczytem ciąży w okresie kwiecień-maj i pod koniec pory deszczowej w okresie wrzesień-październik. W Ameryce Południowej bardziej powszechne są dwa moty, z jednym szczytem ciąży w porze suchej a drugim szczytem w porze deszczowej. U pojedynczej, ciężarnej samicy schwytanej w 2002 roku w stanie Bahia w Brazylii długość płodu wynosiła 34 mm.

Na czuboustku karłowatym stwierdzono występowanie muchówek z rodziny Streblidae, gzowatych (Oestridae), świerzbowców, roztoczy z rodziny Labidocarpidae.

Pokaż mniej
Styl życia

Populacja

Liczba ludności

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”). Czuboustek karłowaty jest szeroko rozpowszechniony, powszechny, ale nie liczny, toleruje różnorodne siedliska (w tym lasy wtórne), występuje w wielu obszarach chronionych. Jest mało prawdopodobne, aby nietoperz tan kwalifikował się do wyższej kategorii zagrożenia w bliskiej przyszłości.

Bibliografia

1. Czuboustek karłowaty artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Czuboustek_kar%C5%82owaty
2. Czuboustek karłowaty Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/21984/115164165

Więcej fascynujących zwierząt do poznania