Penelopa andyjska (Penelope montagnii) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Długość ciała 61 cm. Dość krótki ogon i słabo widoczna czerwona naga skóra na podbródku. Upierzenie ogólnie ciemnobrązowe, tylko głowa i pierś szare, z delikatnym białym rysunkiem.
Ameryka Południowa; wzdłuż łańcucha Andów, w wysokogórskich lasach od północno-zachodniej Wenezueli do północno-zachodniej Argentyny.
Zwykle spotykany w stadkach. Płochliwy; przebywa zazwyczaj w koronach drzew, można go spotkać również na bardziej odkrytych miejscach, gdzie poszukuje jagód. Podczas lotu tokowego wydaje trąbiący głos oraz trzepocze skrzydłami.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje penelopę andyjską za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za lokalnie spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk i polowania, w części zasięgu jednak ptak ten jest nadal pospolity i do pewnego stopnia toleruje powodowane przez człowieka zmiany w środowisku.
