Polniczka (Volatinia jacarina) – gatunek małego ptaka z podrodziny żałobników (Tachyphoninae) w rodzinie tanagrowatych (Thraupidae), zamieszkujący Amerykę Południową i Środkową oraz Meksyk. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Jest to ptak małej wielkości, osiąga maksymalnie 10 cm. Ma stożkowaty i smukły dziób. Samiec ma granatowo-czarne upierzenie, które pod kątem światła mocno opalizuje. Podczas pierzenia spód ciała jest żółtobrązowy z plamkowaniem i łuskowaniem. Samice brązowe z białym spodem ciała, na którym występują brązowe prążki i smugi. Młode ptaki podobne do samic, mają płowe paski na skrzydłach. Młode samce uzyskują upierzenie ostateczne w wieku 2 lat.
Ptak ten występuje na terenach od zachodniego i wschodniego Meksyku przez Amerykę Środkową i większość terenów Ameryki Południowej po północne Chile i północną Argentynę. Jest ptakiem osiadłym. Poszczególne gatunki zamieszkują:
Zamieszkuje tereny trawiaste, takie jak sawanny, łąki, pola uprawne, ogrody, a także miasta, gdzie przywiązała się do człowieka. Poza okresem lęgowym prowadzi stadny tryb życia, łącząc się w liczące nawet kilkaset osobników stada, często wśród innych tanagrowatych.
Jest gatunkiem wszystkożernym, odżywia się głównie nasionami i bezkręgowcami. Podczas orki często zjadają pozostawione nasiona.
W okresie godowym samiec zajmuje stanowisko na drzewie lub na łodydze i zaczyna wydawać brzęczące odgłosy, skacząc. Po godach para buduje gniazdo w gąszczu traw w kształcie czarki z materiału roślinnego. Samica składa od 2 do 3 jasnoniebieskich jaj z rdzawym plamkowaniem.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje polniczkę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2008 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji przekracza 50 milionów osobników. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny ze względu na brak istotnych zagrożeń oraz dowodów na spadki liczebności.
