Penelopa rdzawobrzucha (Penelope purpurascens) – gatunek dużego ptaka z rodziny czubaczy (Cracidae). Występuje od Meksyku przez Amerykę Centralną po północną i północno-zachodnią Amerykę Południową. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Największy ptak z rodzaju Penelope o długości ciała: 72–91 cm; masie: 1,5–2,5 kg. Upierzenie ciemne, kasztanowobrązowe z wydatnym czerwonym workiem gardłowym.
Poszczególne podgatunki zamieszkują:
Spotykany w wilgotnych lasach lub na ich obrzeżach do wysokości 2300 m n.p.m.
Ptak osiadły, podejmujący okresowe wędrówki w górskie tereny swego zasięgu. Spotykany samotnie, w parach lub małych grupach.
Pokarm stanowią przede wszystkim owoce, czasami owady.
Okres lęgowy przypada na porę deszczową. Buduje duże gniazdo z patyków i gałęzi, w którym składa zwykle 2 jaja.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody penelopa rdzawobrzucha od 2021 roku klasyfikowana jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Wcześniej miała status gatunku najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 50–500 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Penelopa rdzawobrzucha mimo intensywnych polowań jest ptakiem pospolitym na większości zajmowanych przez siebie terenów.
