Wodnik chathamski
Królestwo
Gromada
Klasa
Podklasa
Infraklasa
Nadrząd
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Hypotaenidia dieffenbachii

Wodnik chathamski (Hypotaenidia dieffenbachii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny chruścieli (Rallidae). Występował na wyspach Chatham, Pitt i Mangere Island. Znany z jednego okazu, pozyskanego w 1840, i szczątków subfosylnych. Wymarły, niewidziany od czasu odkrycia.

Wygląd

Był to średniej wielkości chruściel. Długość ciała u holotypu wynosiła około 32,5 cm (oryginalne wymiary podane w calach, zaokrąglono z dokładnością do 0,5 cm). Dziób mierzył blisko 4 cm długości, skrzydło — 13 cm, ogon – 9 cm, natomiast skok – 4 cm. Upierzenie wodników chathamskich było bardziej zwarte niż u wodników brązowych, u których w piórach niemal nie występowały haczyki. Dalszy opis dotyczy holotypu. Grzbiet jest oliwkowobrązowy, pokryty płowymi i czarnymi pasami. Pierś oraz niższa część tylnej części szyi mają barwę żółtordzawą, czarno paskowane. Na rdzawych barkówkach, lotkach oraz pokrywach podogonowych znajdują się czarne pasy. W niższej części gardła, na piersi, brzuchu oraz po bokach ciała widnieją czarne pasy na białym tle. Ciemię, tył głowy, policzek i pas biegnący pod okiem cechuje barwa oliwkowobrązowa, z czego na dwóch ostatnich dostrzec można rdzawy nalot. Przez oko przebiega biały pas, dalej za okiem i na gardle kolor przechodzi w szary. Ogon ciemnobrązowy, przy nasadzie widnieje poprzeczny, rdzawy pas. Górna krawędź dzioba jest wypukła, na końcu dziób zgina się w dół.

Pokaż więcej

Układ kostny wodnika chathamskiego przypominał morfotyp weki. Mostek wodników chathamskich był stosunkowo dobrze rozwinięty, w porównaniu do zredukowanego u wodników brązowych. Łopatka była stosunkowo smukła. Widełki zrastały się w kształt litery U, pod kątem blisko 45°.

Pokaż mniej

Nawyki i styl życia

Wodnik chathamski występował na Mangere i Chatham, na co wskazuje zapis kopalny, a według Olsona występowały również i na Pitt. Znane są tylko dwa opisy zwyczajów tych ptaków. Pierwszy, pochodzący z lat 30. XIX wieku, dotyczy ptaków z wyspy Pitt, być może właśnie wodników chathamskich (określono je jako ciemnobrązowe, wielkości kury). Miały zamieszkiwać skraje lasów i żerować na plaży, być nielotne i nie trudzić się ucieczką w razie sytuacji zagrożenia. Odkrywca gatunku wspomniał, że często słyszał krótki, przenikliwy głos tych ptaków dochodzący z zarośli.

Pokaż więcej

Drugi opis zaś przytoczył Alexander Shand w 1894 na łamach Journal of the Polinesian Society. Tu wodniki chathamskie przedstawiono jako ptaki łagodne, na które polować wolno było tylko w określonych porach roku, zaś dzieci besztano za zjedzenie ich jaj, jeśli nie zmieniła się ich pozycja (od złożenia). Do wodników tych nie dało rady się zbliżyć bez naśladowania ich odgłosów, co jest nietypowe, jak na tak łagodne ptaki. Jaja miały być pokryte plamkami, osiągać rozmiar średniej lub małej wielkości jaja kurzego. W 23. tomie katalogu ptaków w kolekcji Muzeum Brytyjskiego (1894) odnaleźć można informację o młodocianym samcu pozyskanym 1 czerwca na Mangere przez W. Hawkinsa, a znajdującym się początkowo w zbiorach Henry’ego O. Forbesa. Był to jednak błąd; Rothschild w Extinct Birds (1907) wzmiankuje o takim okazie, jednak w kontekście błędu popełnionego przez Sharpe’a, który powielił błąd Bullera i uznał ów okaz za reprezentujący H. dieffenbachii, a nie C. modestus, jakim jest w istocie.

Pokaż mniej
Styl życia
Zachowanie sezonowe

Dieta i odżywianie

Populacja

Liczba ludności

Wodnik chathamski został wpisany na listę IUCN jako gatunek wymarły (EX, Extinct). Znany jest wyłącznie jeden okaz muzealny, a po jego pozyskaniu nie widziano już tych ptaków. Według korespondenta Bullera miały wyginąć w trzecim roku po pojawieniu się na głównej wyspie (Chatham) Maorysów (1835). Według odkrywcy gatunku były to niegdyś ptaki pospolite, przetrzebione później przez psy i koty wprowadzone na wyspy. W 1863 korespondent Bullera imieniem Roeriki nie był w stanie odnaleźć tych ptaków, mimo zachęcenia nagrodą. Oprócz psów i kotów, wodniki chathamskie były także zjadane przez ludzi. Rdzenna ludność łapała je w sidła, a ich mięso miało być bardzo delikatne, szczególnie pożądane przez osoby chore. S.L. Olson zasugerował, że wymarcie wodnika brązowego wynikało z konkurencji z większymi wodnikami chathamskimi, jednak zapis kopalny z Mangere wskazuje na to, że gatunki te normalnie współwystępowały ze sobą.

Bibliografia

1. Wodnik chathamski artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Wodnik_chathamski
2. Wodnik chathamski Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/22692455/93354540

Więcej fascynujących zwierząt do poznania