Gałęziak nagoogonowy (Tylomys nudicaudus) – gatunek gryzonia z podrodziny gałęziaków (Tylomyinae) w rodzinie chomikowatych (Cricetidae). Po raz pierwszy został opisany naukowo przez Wilhelma Petersa w 1866 na łamach wydawanego przez Akademie der Wissenschaften zu Berlin „Monatsberichte der Königlichen Preuss” jako Hesperomys (Tylomys) nudicaudus. Włączenie gatunku do rodzaju Tylomys zaproponował Édouard Louis Trouessart w 1897. Typowa lokalizacja: Gwatemala. Gałęziak nagoogonowy występuje w Meksyku (stany: Chiapas, Puebla, Veracruz, Guerrero i Oaxaca), Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze i Nikaragui. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) wymienia Tylomys nudicaudus w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako gatunek najmniejszej troski (LC – least concern). T. nudicaudus obejmuje 4 podgatunki.
Gałęziak nagoogonowy jest zaliczany do dużych gryzoni. Sierść jest miękka, wybarwiona na kolor od brązowego po czerwonawoszary. Ogon jest długi, nagi, dwukolorowy. Dwie trzecie ogona ma ciemne ubarwienie, a pozostała część jest biała. Długość ogona jest zbliżona do długości tułowia. Uszy są duże i okrągłe. Samice mają 2 pary sutków ulokowanych w pachwinie.
Typowa lokalizacja: Gwatemala. Gałęziak nagoogonowy występuje w Meksyku (stany: Chiapas, Puebla, Veracruz, Guerrero i Oaxaca), Gwatemali, Belize, Hondurasie, Salwadorze i Nikaragui. Szczegóły lokalizacji poszczególnych podgatunków są zawarte w sekcji Systematyka.
Gałęziak nagoogonowy zasiedla tropikalne lasy górskie, lasy liściaste, tereny porośnięte roślinnością wtórną oraz jaskinie i obszary skaliste. Występuje na wysokości do około 1600 m n.p.m. lub nawet do 2300 m n.p.m.
Gałęziak nagoogonowy wiedzie wieczorny i nocny (ze szczytem aktywności o północy), częściowo nadrzewny tryb życia.
W skład diety gałęziaka nagoogonowego prawdopodobnie wchodzą liście, owoce i nasiona. W żołądku gałęziaka nagoogonowego schwytanego do pułapki, w której przynętę stanowiły kawałki banana i innych owoców oraz mieszanka owsa i wanilii, znaleziono fragmenty przypominające porosty.
Po ciąży trwającej 40 dni (pomiar u zwierząt trzymanych w niewoli) samica rodzi średnio dwoje młodych. W ciągu roku wydaje na świat dwa mioty: jeden w okresie między marcem i majem, a drugi między listopadem i grudniem. Młode osiągają dojrzałość płciową w wieku 10–20 tygodni. Długość życia: 2 lata.
