Smużka wyglądem przypomina mysz o bardzo długim ogonie.
Długość ciała (bez ogona) 60,5–72 mm, długość ogona 74,5–82 mm, długość ucha 9,5–13 mm, długość tylnej stopy 14,5–16,5 mm; masa ciała 6,2–12 g. Ogon stanowi 110 – 130% długości ciała. Sierść szarobrązowa, na grzbiecie smuga, od której pochodzi nazwa gatunku.
Areał obejmuje Środkową Europę, Ukrainę, strefę stepową Rosji aż do jeziora Bajkał. Na południu sięga do Węgier (gdzie w XX stuleciu wymarła oprócz jedynego siedliska na północnym wschodzie kraju) i północny Kazachstan, aż do południowo-zachodnich Chin. Reliktowe, pojedyncze, izolowane populacje odnotowano także w Rumunii, Bułgarii, oraz w Serbii.
Zasięg występowania w zależności od podgatunku:
Odżywia się głównie owadami i innymi bezkręgowcami.
Zamieszkują obszary stepowe. Mieszkają w podziemnych norach, na okres zimy zapadają w sen zimowy.