Oknówka wschodnia, oknówka azjatycka (Delichon dasypus) – migrujący gatunek ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), o niebieskoczarnym grzbiecie, białej nasadzie ogona i jasnoszarym brzuchu. Trzy podgatunki występują w Himalajach i wschodniej i środkowej Azji, zimę spędzają w niższych partiach gór lub w południowo-wschodniej Azji. Ptak liczny, na północy występujący aż po Syberię, niezagrożony wyginięciem.
Oknówki wschodnie wychowują się w koloniach. Ich gniazda z błota zawieszone są pod półkami skalnymi lub na ścianach budynków. Zarówno samiec, jak i samica budują gniazdo, wysiadują 3–4 białe jaja i opiekują się młodymi. Ptak żywi się niewielkimi owadami łapanymi w locie, wysoko nad ziemią. Obecne w jej diecie skoczogonki i larwy motyli sugerują, że zwierzę czasem poluje także na ziemi.
Entomofag, owadożerca – zwierzę lub rzadziej roślina odżywiające się owadami – zarówno larwami, poczwarkami, jak i dorosłymi owadami. Entomo...
Lą
LądoweJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Mi
MigrująceA
zacznij od...Dorosła oknówka wschodnia mierzy 12 cm. Posiada ciemnoniebieskie ubarwienie, z kontrastującą białą nasadą ogona i jasnoszarym brzuchem. Ogon jest lekko rozwidlony, brązowoczarny (podobnie jak lotki). Nogi i stopy – brązowo-różowe, otoczone białymi piórami; oczy – brązowe, dziób – czarny. Występuje bardzo niewielki dymorfizm płciowy, samce mają zazwyczaj nieco bielszy brzuch niż samice, zwłaszcza tuż po pierzeniu. Młode ptaki mają mniej błyszczące pióra, ciemnobrązowy grzbiet, czasami z brązowym nalotem na nasadzie ogona.
W stosunku do D. d. dasypus D. d. cashmeriense jest nieco jaskrawiej ubarwiony i mniejszy. Najmniejszym podgatunkiem jest D. d. nigrimentale. Wszystkie podgatunki mogą być odróżnione od oknówki nepalskiej po białym podbródku (oknówka nepalska ma podbródek czarny), czarnych pokrywach ogona i bardziej kwadratowym ogonie. Od jaskółki oknówki oknówkę wschodnią odróżnia słabiej rozwidlony ogon i ciemniejszy brzuch.
Głos oknówki wschodniej to szemrzący, metaliczny trel, świstliwy świergot lub suchy, metaliczny pisk. Odgłosy są podobne do śpiewu jaskółki oknówki, aczkolwiek bardziej zgrzytliwe.
D. d. dasypus rozmnaża się w południowo-wschodniej Rosji, na Wyspach Kurylskich, w Japonii i czasami Korei. W zimie przelatuje przez wschodnie Chiny i zimuje na Półwyspie Malajskim, Borneo, Filipinach, Jawie i Sumatrze, niekiedy pozostaje w Japonii. D. d. cashmeriense rozmnaża się w Himalajach, od Afganistanu do Sikkimu, oraz od Tybetu do zachodnich i centralnych Chin. Występuje na wysokościach 1500–5000 m n.p.m., najczęściej na 2400–4000 m. Ten podgatunek migruje na niewielkie odległości, głównie zlatuje w niższe partie gór, czasem migruje do północno-wschodnich Indii, a niekiedy do Mjanmy i północnej Tajlandii. Trzeci podgatunek, D. d. nigrimentale, rozmnaża się w południowo-wschodnich Chinach i południowej Syberii. Nie wiadomo, gdzie zimuje, ale ptaki z Tajwanu migrują jedynie na niżej położone tereny. Oknówki wschodnie można spotkać aż po Zjednoczone Emiraty Arabskie, choć tam się nie rozmnażają. Obszar występowania D. d. cashmeriense pokrywa się z obszarem oknówki alpejskiej, ale rozmnażają się na różnych wysokościach. Możliwe, że pomiędzy tymi dwoma gatunkami dochodzi do krzyżowania.
Oknówka wschodnia najchętniej żyje na wzgórzach i w wąwozach na terenach górzystych, oraz na nadmorskich klifach, gdzie naturalne jaskinie i szczeliny dostarczają miejsca na gniazdo. Rozmnaża się także na dużych budynkach, takich jak kościoły, hotele, elektrownie. W zimie zazwyczaj zlatuje na niżej położone tereny, chociaż w Tajlandii spotkano osobniki na wysokości 2565 m.
Oknówka wschodnia żywi się insektami chwytanymi w locie. Zjada głównie niewielkie muchy, mszyce z rodzaju Aphis i błonkoskrzydłe, takie jak latające mrówki. Jej jadłospis uwzględnia także wiele innych owadów: motyle, żuki, sieciarki. Pożywia się czasami na ziemi, dowodzi tego obecność w ich diecie skoczogonków i larw motyli.
Oknówka wschodnia rozmnaża się w koloniach, na klifach. Gniazda zawiesza pod nawisami skalnymi. Często także gnieździ się na dużych budynkach, takich jak mosty czy kościoły, ale nie w tak dużej ilości jak oknówka zwyczajna. Gniazdo budowane jest z błota, trawy i piór. W przeciwieństwie do pokrewnych gatunków, jaskółka wschodnia czasem nie zabudowuje do końca gniazd i nadaje im wygląd głębszej wersji gniazda dymówki. Rosyjskie badania dowiodły, że połowa gniazd w rejonie jeziora Bajkał była typu otwartego. Podgatunek D. d. cashmeriense buduje gniazda w kształcie płytkiej filiżanki.
Zazwyczaj lęg liczy 3–4 (okazjonalnie 6) białych jaj mierzących 20,2 mm × 14,1 mm i ważących 2,1 g. Czas wysiadywania i karmienia młodych jest nieznany; prawdopodobnie jest zbliżony do czasu jaskółki oknówki (wysiadywanie 14–16 dni, karmienie 22–32 dni). Budową gniazda, wysiadywaniem jaj i karmieniem młodych zajmują się oboje rodzice.
Oknówka wschodnia jest rozpowszechniona na dużym terenie, a liczba osobników wydaje się stabilna, choć jest nieznana. Skutkiem tego została zakwalifikowana przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski. Osobniki gatunku są spotykane powszechnie i mogą występować nawet w południowej Syberii.
