Świstun
Świstun zwyczajny, świstun (Mareca penelope) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Nie wyróżnia się podgatunków.
Zamieszkuje północną Eurazję. Wędrowny, zimuje w południowej i zachodniej Europie, północnej, wschodniej i środkowej Afryce, południowej Azji i Ameryce Północnej. Przeloty w marcu–kwietniu i wrześniu–listopadzie.
W Polsce skrajnie nielicznie lęgowy, na granicy wymarcia – w XXI wieku stwierdzono tylko dwa lęgi – w 2009 i 2010 roku. W pierwszej połowie XX wieku gniazdował głównie nad jeziorami Mazur i na Pomorzu; pod koniec wieku znano go już tylko z pojedynczych stanowisk w dolinach Biebrzy i Narwi, pojedyncze pary spotykano też na stawach rybnych w innych częściach kraju. Nielicznie zimuje, w latach 2013–2018 liczebność populacji zimującej na terenie Polski szacowano na co najmniej 60–2460 osobników.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody świstun nieprzerwanie od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 2,8–3,3 miliona osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje mogą być stabilne lub rosnąć.
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Na Czerwonej liście ptaków Polski sklasyfikowany został jako gatunek krytycznie zagrożony (CR).
