Kolcobrzuch nilowy (Tetraodon lineatus) – gatunek ryby z rodziny rozdymkowatych. Występuje w niektórych rzekach północnej połowy Afryki i Jeziorze Rudolfa. Przez IUCN sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (stan w 2010).
Maksymalna odnotowana długość ciała wynosi 43 cm, masa ciała – 1 kg. Skóra niepokryta łuskami, jedynie niewielkimi kolcami – z wyjątkiem pyszczka i okolic ogona. Cztery zęby, rozmieszczone po 2 w obydwu szczękach, tworzą podobną do dzioba strukturę. Płetwy odbytowe i płetwa grzbietowa krótkie, umieszczone daleko w tyle ciała. Płetwy piersiowe dobrze rozwinięte. Wzdłuż całego ciała występują paski odmiennej barwy.
Kolcobrzuchy nilowe występują w Nilu, w Czadzie, Senegalu, Gambii, w dorzeczach rzek Gêba i Wolta oraz w Jeziorze Turkana (Kenia). W Egipcie kolcobrzuch nilowy jest jednym z 8 przedstawicieli rozdymkowatych występującym w kraju, jedynym słodkowodnym. Ryby te zamieszkują duże rzeki i otwarte wody. Żywią się mięczakami. U badanych osobników z jeziora Czad w ciągu życia zachodziła zmiana w preferowanej niszy w jeziorze. Osobniki młodociane (o długości ciała do 20 cm) żyły wśród zanurzonej w wodzie roślinności, żywiąc się niewielkimi skorupiakami, larwami owadów (do 5 cm długości) i mięczakami zamieszkującymi zanurzone połacie roślinności. Po osiągnięciu dorosłości przenosiły się na bardziej otwarte części jeziora i zaczynały żywić się żyjącymi w bentalu mięczakami. Są zdolne do nadymania się. Ze skrzeli kolcobrzucha nilowego opisano przywrę Heterobothrium lineatus (Monogenea: Diclidophoridae).
W 2010 IUCN uznało kolcobrzucha nilowego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern), choć w 1997 uznawany był jeszcze za zagrożonego. Brakuje badań dotyczących biologii tego gatunku i potencjalnych zagrożeń. Wiadomo, że populacja w Egipcie wykazuje niską różnorodność genetyczną – u ryb z górnego Nilu wyodrębniono jedynie 3 haplotypy. Ponadto, według danych z 2016, gatunek zmniejszył swój zasięg – zmniejszyła się liczba stwierdzeń, a z północnej części Nilu kolcobrzuchy nilowe zniknęły niemal całkowicie. Możliwe, że zaszedł efekt wąskiego gardła.
Kolcobrzuch nilowy jest rybą akwariową. Dla pojedynczego osobnika zalecane minimalne wymiary akwarium to 120 na 60 na 60 cm. Temperatura wody 24-26°C, pH: 6,5-7,5, twardość wody: 5-15°H. Właściwym pożywieniem dla tych ryb są ślimaki oraz jadalne skorupiaki z zachowaną skorupką (krabie nogi, małże etc.). Ze względu na swoją agresję, również wobec innych kolcobrzuchów, powinny być trzymane samotnie. Stają się dojrzałe płciowo po około 12 miesiącach życia.
