Turkaweczka czarnogardła, gołąbek czarnogardły (Oena capensis) – gatunek ptaka z rodziny gołębiowatych (Columbidae). Jest malutkim gołąbkiem wielkości dużego wróbla z długim ogonem i charakterystyczna czarną maską. Zamieszkuje półpustynie Afryki, Madagaskar i Półwysep Arabski. Żywi się nasionami. Nie jest gatunkiem zagrożonym.
Turkaweczka czarnogardła jest jedynym gatunkiem rodzaju Oena. Gołąbek ten występuje w dwóch podgatunkach: Oena capensis aliena (Linnaeus, 1766), oraz Oena capensis capensis (Bangs, 1918).
Jest malutkim gołębiem, wielkości podobnej do papużki falistej. Długość ciała osiąga zazwyczaj 23 cm, rozpiętość skrzydeł 28–33 cm, a masa 40 g. Ma bardzo długi czarny, spiczasty ogon, na który przypada 13 cm długości ciała. U nasady ogona widać trzy pasy, biały i dwa czarne. Upierzenie jest w przewadze szare, z wyjątkiem białego spodu ciała i kasztanowych podstaw lotek, które są widoczne w locie. Wierzch ciała może mieć brązowy nalot. Nogi są czerwone. Dorosły samiec posiada czarną plamę przechodzącą z twarzy, przez szyję do piersi, oraz pomarańczowo-żółty dziób z czerwoną nasadą, na skrzydłach występuje metalicznie granatowa plama. Samice ubarwione są mniej kontrastowo bez czarnej maski, a ich dzioby są koloru ciemnego rogu. Młode ptaki przypominają samice, lecz są ciemniejsze, posiadają też liczne prążki i plamki.
Gruchanie tych gołębi jest ciche i smutne, składa się z krótkich, wielokrotnie powtarzanych „ku-kuu” z przeciągnięciem i nieco wyższym tonem drugiej sylaby.
Gatunek nie jest towarzyski, występuje pojedynczo lub parami, choć mogą one tworzyć większe stada przy oczkach wodnych.
Ojczyzną turkaweczek czarnogardłych jest środkowa Afryka, skąd zaczęły się rozprzestrzeniać. Podgatunek Oena capensis aliena zamieszkuje Madagaskar, a Oena capensis capensis występuje od Maroka i Sudanu po południową Afrykę i południową część Arabii Saudyjskiej. Gołąbek zasiedla tereny otwarte, pustynne i półpustynne, porośnięte krzewami i akacją.
Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wymienia turkaweczkę czarnogardłą na liście gatunków stwierdzonych w Polsce, lecz nie zaliczonych do awifauny krajowej (kategoria E w klasyfikacji AERC – pojaw nienaturalny).
Gatunek jest dość naziemny i zazwyczaj żeruje na otwartym terenie. Jego pożywienie stanowią prawie wyłącznie nasiona trawy, turzyc i chwastów.
Termin lęgów jest uzależniony między innymi od ilości pokarmu. Podczas godów samiec ściga samicę i wykonuje przed nią skłon, wydając głos brzmiący jak „kuk” i rozpościerając ogon. Gniazdo budują w zaroślach, bardzo nisko, nawet na wys. 0,5 m nad ziemią. Na niektórych obszarach gatunek ten staje się synantropijny i gniazda powstają w parkach lub wśród osiedli. Samica składa zwykle 2 jaja o grubej, matowej skorupce, które wysiaduje przez 14–16 dni. Po ok. 12 dniach od wyklucia się młode wyfruwają z gniazda. Po 22 dniach na głowach samców pojawia się czarny rysunek, a po 7 tygodniach również na piersi. Kompletne upierzenie ptaki osiągają po upływie pół roku.
Wielkość populacji nie została określona liczbowo, jednak gołąbki te występują dość pospolicie i nie uważa się, aby ich liczebność była bliska progu zagrożenia. Od 1984 do 2005 r. zostało zarejestrowanych 158 149 dzikich osobników w bazie Światowego Centrum Monitoringu Ochrony (UNEP-WCMC CITES Trade Database). Gatunek ma bardzo duży zasięg występowania i ciągle go powiększa, dlatego trend zmian ich liczebności jest określany jako wzrastający. Z tych powodów turkaweczka czarnogardła jest oceniana przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern).
