Sierschildpad

De schildpad dankt zijn naam sierschildpad aan de opvallende gele en rode kleuren, die zich op verschillende manieren manifesteren op diverse lichaamsdelen. De sierschildpad is verder een typische vertegenwoordiger van de moerasschildpadden. De soort is moeilijk van andere soorten te onderscheiden. Een voorbeeld is Trachemys venusta die een vergelijkbaar patroon van hoornschilden op de rug heeft en ook een gele strepentekening.

De kop is typisch schildpadachtig en heeft een vorm die doet denken aan een peer. De schedel is aan achterzijde verbreed en wordt naar de snuitpunt toe smaller. De ogen zijn duidelijk te zien. Ze zijn relatief groot en hebben een gele tot bruine iris. De ogen hebben een ronde pupil, net als de meeste hogere dieren die overdag actief zijn. Door het oog loopt echter een donkere horizontale oogstreep, zodat het lijkt of het oog een horizontale spleetpupil heeft. Achter het oog is een gele oogvlek aanwezig, deze is nooit rood zoals gelijkende waterschildpadden zoals de bekendere roodwangschildpad.

De neusgaten liggen aan de voorzijde van de snuit. Hierdoor kan de schildpad grotendeels onder water blijven, maar toch ademen aan de oppervlakte, door slechts een klein deel van de kop boven water te steken.

De kop heeft een groengrijze tot groene basiskleur met een tekening van gele lengtestrepen. In tegenstelling tot bij andere moerasschildpadden is de kop nooit rood.

De sierschildpad heeft net als alle schildpadden een rugschild en een buikschild die als geheel een pantser vormen. Een verbinding tussen de poten verbindt de schilden met elkaar. Het rugschild wordt wel carapax genoemd en het buikschild is het plastron. In het pantser kan de schildpad zijn poten en kop bergen bij gevaar. Bij de sierschildpad is het schild voorzien van gele markeringen. Het schild bestaat uit een inwendig deel en een uitwendig deel. Het binnenpantser is opgebouwd uit bot en is ontstaan uit vergroeiingen van de ribben. Het uitwendige pantser bestaat uit chitineuze platen die de hoornschilden of hoornplaten worden genoemd. Het rugschild van de sierschildpad is ovaal van vorm. Het is platter in vergelijking met verwante soorten schildpadden.

Het inwendige pantser kan groeien, het uitwendige deel niet en de hoornschilden worden steeds vernieuwd. Dit wordt de vervelling genoemd en de hoornschilden laten eens per zoveel tijd los waarbij het nieuwe schild al aanwezig is. De hoornschilden vertonen bij veel schildpadden een reliëf zoals een bult of juist een kuiltje in het midden van het schild. Bij andere schildpadden zijn de hoornschilden concentrisch gegroefd, maar de sierschildpad heeft gladde hoornschilden zonder groeven of kielen. In vergelijking met andere soorten schildpadden is het schild vrij laag.

De hoornschilden van schildpadden hebben vaak een vaste configuratie. Het aantal hoornschilden maar ook de vorm en de positie ervan verschilt per soort. De hoornschilden van het rugschild van de sierschildpad hebben een regelmatige structuur en liggen in rijen. De middelste rij schilden worden de ventrale schilden of wervelschilden (V) genoemd. De rijen schilden aan weerszijden hiervan zijn de costale schilden (C) of ribschilden. Aan de rand van het schild zijn de marginale schilden (M) gelegen, ook wel randschilden genoemd. De sierschildpad heeft altijd twaalf marginaalschilden aan iedere zijde. De wervelschilden zijn zeer breed, de ribschilden zijn zeshoekig van vorm. Aan de voorzijde van het schild ligt tussen de marginaalschilden het nuchaalschild (N), dit is het enige enkelvoudige hoornschild.

Op het schild zijn geen opstaande kielen aanwezig zoals voorkomt bij verwante soorten moerasschildpadden. Ook doornachtige uitsteeksels van de schilden aan de voor- of de achterzijde van het rugschild ontbreken.

Het buikpantser of buikschild is afhankelijk van de ondersoort soms geel van kleur en ongemarkeerd en soms rood met een kleine of juist grotere vlek. Het buikschild van een mannetje is enigszins ingedeukt, zodat hij bij de paring gemakkelijker op een vrouwtje kan klimmen. Het buikschild heeft geen scharnierende delen zoals voorkomt bij andere groepen van schildpadden.

De poten zijn relatief lang en zijn aangepast om te zwemmen. Aan het uiteinde zijn verbrede vingers en tenen aanwezig. De voorpoten dragen kleine zwemvliezen tussen de vingers, de vliezen reiken tot halverwege de vinger. Aan de achterpoten is het uiteinde verbreed en reiken de vergrote zwemvliezen tot aan het eind van de tenen. De vliezen vergroten het pootoppervlak zodat de schildpad efficiënter kan zwemmen.

De poten hebben een grijsgroene basiskleur met een gele tot oranje strepentekening. De klauwen vormen een belangrijk geslachtsonderscheid van de volwassen schildpadden. De mannetjes hebben in vergelijking tot de vrouwtjes sterk verlengde nagels. Deze klauwen spelen een rol tijdens de balts van de schildpad.

De staart van de schildpad vervult geen functie meer: hij dient noch om te zwemmen, noch om het evenwicht te bewaren, zoals bij een aantal hagedissen en andere reptielen. De staart van de sierschildpad is net als de ledematen groen tot grijsgroen. De staart heeft dezelfde kleur als de rest van het lichaam, inclusief enkele rode vlekken.

De staart van een mannetje verschilt duidelijk van die van een vrouwtje. De staart van een mannetje is dikker en langer en de staartbasis ligt buiten het schild. De staartbasis is te herkennen aan de positie van de cloaca; dit is de uitscheidings- en geslachtsopening. De cloaca ligt tussen het lichaam en de staart. De vrouwtjes hebben een duidelijk kortere en dunnere staart en de cloaca ligt binnen het schild.