Tyrańczyk skryty
Królestwo
Gromada
Klasa
Rząd
Rodzina
Rodzaj
GATUNEK
Phylloscartes parkeri

Tyrańczyk skryty (Phylloscartes parkeri) – gatunek małego ptaka z rodziny muchotyranikowatych (Pipromorphidae). Występuje w Peru oraz w przyległej części Boliwii; opisany w 1997. Niezagrożony wyginięciem.

Wygląd

Wymiary (w mm) przedstawiono w tabeli. Płeć ptaka oznaczonego jako samica niepewna, wyznaczona na podstawie mniejszych rozmiarów.

Pokaż więcej

Tyrańczyk skryty przypomina tyrańczyka żółtobrzuchego (P. flaviventris). Opis dotyczy holotypu. Grzbiet i kuper porastają pióra oliwkowozielone. Cały wierzch głowy, z wyjątkiem wąskiego paska na kantarku i na czole cechuje wyraźniej szara barwa niż na reszcie wierzchu ciała, jednak nadal z domieszką oliwkowego. Kantarek, obrączka oczna oraz czoło przybierają intensywny rudocynamonowy kolor, pęczki piór przy nozdrzach kremowobiałe. Pasek biegnący za okiem biały. Wyraźne kontrastowe ubarwienie głowy – pokrywy uszne jasne, płowocynamonowe, na górze i z tyłu odcięte od reszty upierzenia szarym paskiem. Białawy kolor brody niżej przechodzi w ciemniejszą żółć gardła. Pierś i boki ciała pokrywają szerokie, choć niewyraźne oliwkowozielone paski. Środek brzucha i pokrywy podogonowe żółte. Nogawice oliwkowe. Większa część skrzydeł popielata do czarniawej, krawędzie lotek II rzędu oliwkowożółte (z różnym nasyceniem żółci). Pokrywy skrzydłowe większe i pokrywy lotek II rzędu posiadają szerokie oliwkowożółte zakończenia, co przy złożonym skrzydle tworzy dwa paski skrzydłowe. Pokrywy lotek I rzędu czarniawe, posiadają oliwkowozielone krawędzie. Zewnętrzne chorągiewki najbardziej wewnętrznych lotek II rzędu mają szerokie żółtobiałe obrzeżenia. Sterówki szare, na skrajach chorągiewek widoczna żółtooliwkowa barwa. Po bokach dzioba, przy każdym z jego kącików widnieje 6 piór szczeciniastych, z czego najdłuższe mierzy 8,5 mm. Tęczówka brązowa, dziób czarny, nogi i stopy szare. Masa holotypu 8,1 g.

Jeden ze znalezionych przez Fitzpatricka i Stotza ptaków to młodociana samica. Ogółem jej upierzenie przypominało ptaka dorosłego, jednak było gdzieniegdzie niekompletne lub zmierzwione. Kolor kantarka jaśniejszy, wierzch głowy intensywniej zielony, spód ciała jaśniejszy, zaś na piersi widoczna większa ilość zieleni.

Pokaż mniej

Dystrybucja

Geografia

Strefy biogeograficzne

Według autorów pierwszego opisu tyrańczyk skryty występuje w lasach, we wschodnich Andach w centralnym i południowo-wschodnim Peru oraz w przyległej części północnej Boliwii. Zaobserwowano osobnika, który żył w najdalej na północ wysuniętej części zasięgu w Pasco, natomiast z najbardziej południowej części zasięgu – w Serrania Pilon (Beni) na wysokości 825 m n.p.m. Każda z obserwacji ptaka w Peru miała miejsce między 600 a 1200 m n.p.m. V. Emmanuel i T.A. Parker obserwowali ptaki na wysokości 1900 m n.p.m. w okolicy rzeki Urubamba, niżej Machu Picchu. Jedyny okaz z Boliwii złapano w 1995 na 570 m n.p.m. w La Paz.

Tyrańczyk skryty Mapa siedliska

Biom

Tyrańczyk skryty Mapa siedliska
Tyrańczyk skryty
Attribution-ShareAlike License

Nawyki i styl życia

Środowiskiem życia są pierwotne lasy wiecznie zielone. Podobnie jak większość ptaków z rodzaju Phylloscartes, tyrańczyk skryty żeruje pośród drzew w stadach mieszanych. Na tych samych zalesionych stokach, na których widziano P. parkeri, żeruje tyrańczyk okularowy (Pogonotriccus orbitalis), tyrańczyk skromny (Phylloscartes ventralis) i tyrańczyk łuskolicy (Pogonotriccus ophthalmicus). Zwykle ma ogon złożony. Najczęściej przedstawiciele P. parkeri odzywają się krótkim, ostrym dźwiękiem wydawanym co 0,5 do 3 sekund. Drugi z głosów nagranych przez Fitzpatricka i Stotza to tryl opisany jako „słodki”, po którym następuje powolna seria głosów kontaktowych. Przypuszczalnie śpiewają ptaki obu płci.

Pokaż więcej

Brak kompletnych informacji o lęgach. W listopadzie 1985 obserwowano ptaki mogące stanowić grupy rodzinne, do jednej należała wspomniana w sekcji „Morfologia” młodociana samica. Powiększone gonady są obecne u pięciu okazów: samca z Boliwii (sierpień), trzech samców z Peru (sierpień, listopad) i jednej samicy z Peru (listopad). Wobec tych obserwacji okres lęgowy zdaje się trwać podczas pory suchej, osiągając największą intensywność między sierpniem a listopadem. Jest to typowe dla ptaków nizin i wyżyn Peru. Pierzenie jest koincydencyjne z okresem lęgowym lub po nim następujące.

Pokaż mniej
Styl życia
Zachowanie sezonowe

Populacja

Liczba ludności

Przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2000 roku. Całkowita liczebność populacji nieoszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki, lokalnie dość pospolity. Trend liczebności jest oceniany przez BirdLife International jako spadkowy. Według szacunków wspomnianej organizacji przez najbliższe 11 lat (3 pokolenia) zasięg preferowanego środowiska zmniejszy się o 14,8–14,9%.

Bibliografia

1. Tyrańczyk skryty artykuł w Wikipedii - https://pl.wikipedia.org/wiki/Tyra%C5%84czyk_skryty
2. Tyrańczyk skryty Na stronie Redlist IUCN - https://www.iucnredlist.org/species/22724613/94874202

Więcej fascynujących zwierząt do poznania