Rączak zwyczajny, rączak (Cursorius cursor) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny żwirowcowatych (Glareolidae), występujący w Afryce na północ od równika, na Bliskim Wschodzie i w Azji Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Długość ciała wynosi 19–24 cm, rozpiętość skrzydeł 51–57 cm, masa ciała 115–156 g (C. c. bogolubovi), 102–119 g (C. c. cursor). Wymiary dla ptaków z kontynentu: długość skrzydła 153–172 mm, długość dzioba 20–25 mm, długość skoku 51–63 mm, długość ogona 56–64 mm.
U dorosłych osobników ciemię, czoło i kantarek kremowe, piaskowe. Tył głowy szary, na końcu pióra zwężają się do czarnego trójkąta. Brew biała, wyraźnie zaznaczona. Występuje czarny pasek oczny. Kark czarny. Wierzch ciała piaskowy, kremowy. Lotki I rzędu, pokrywy pierwszorzędowe i skrzydełko czarne. Lotki II rzędu czarne jedynie na wewnętrznych chorągiewkach, na zewnętrznych piaskowe, występują białe krawędzie. Sterówki piaskowokremowe, jedynie na środkowej parze widoczny jest czarny pasek przed końcem piór i wąska, biała końcówka. Broda, brzuch i sterówki od spodu kremowe, jasne, pozostała część spodu ciała ciemniejsza. Pokrywy podskrzydłowe czarne, poza wąskim, piaskowym pasem na pokrywach skrzydłowych mniejszych. Dziób niemal całkowicie czarny, jaśniejszy u nasady, u ptaków młodocianych nasada dzioba jest żółtobrązowa. Tęczówka brązowa. Nogi kremowe lub o barwie kości słoniowej.
IOC wyróżnia następujące podgatunki:
Rączaki zwyczajne przeważnie przebywają na otwartych, pustynnych, z rzadka porośniętych równinach, w tym na obrzeżach obszarów upraw. Z wyjątkiem populacji z Sokotry, lęgi rzadko odnotowuje się na południe od Sahary. Przeważnie rączaki spotykane są w parach lub małych grupach. Żerując, żwawo biegają, często kopią dziobami w ziemi. Zjadają owady i ich larwy, w tym chrząszcze, prostoskrzydłe, termity, karaczany, mrówkowate, jedzą również mięczaki.
Okres lęgowy w północnej Afryce trwa od lutego do czerwca, w byłych republikach ZSRR od maja do czerwca, na Wyspach Kanaryjskich większość zniesień przypada na okres od marca do początku kwietnia. Gniazdo stanowi płytki dołek w ziemi. W zniesieniu 2 lub 3 jaja.
IUCN uznaje rączaka zwyczajnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern; stan w 2021). BirdLife International ocenia trend liczebności jako spadkowy, choć u niektórych populacji jest on nieznany.
