Świnia domowa (Sus domestica) – zwierzę hodowlane, udomowione między VII a VI wiekiem p.n.e. Dostarcza hodowcom mięsa, tłuszczu, skóry, podrobów, szczeciny.
Jest ssakiem z rzędu parzystokopytnych, rodziny świniowatych.
Największe pogłowie trzody chlewnej jest skoncentrowane w województwie wielkopolskim. Pogłowie świni domowej w województwach pomorskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, mazowiecki i lubelskim, osiąga wartości powyżej 0,5 mln sztuk w każdym z nich. Najsłabiej pod względem ilości sztuk oraz zagęszczenia trzody chlewnej wypadają zachodnie oraz południowe województwa. Z kolei największym zagęszczeniem odznacza się województwo wielkopolskie a następnie województwo łódzkie, kujawsko-pomorskie, opolskie i pomorskie.
W organizmie świni wyróżnia się następujące układy narządów:
Normalna temperatura ciała zdrowej świni wynosi około 37,2 °C. Świnie posiadają gruczoły potowe. Kolorowy atlas weterynaryjnej histologii podaje, że gruczoły nadgarstka świń składają się z masy ekrynowych gruczołów potowych. Przez długi czas przewód gruczołów potowych u świń był porównywany do krów, owiec i kóz. U świń w okolicach pyska są owe gruczoły potowe małe i zbite, a w okolicach karku duże. Są one umiejscowione głęboko w skórze. Skóra u świń odgrywa ważną rolę w regulacji temperatury. Podskórny tłuszcz w jej dolnych warstwach działa jak magazyn energii a jej funkcja termoregulacyjna częściowo zależy od wzrostu gęstej tkanki tłuszczowej i gruczołów potowych. Ciąża u świń trwa około 112-114 dni (3 miesiące, 3 tygodnie i 3 dni), laktacja 21-56 dni. W jednym miocie może być 8-14 prosiąt. Świnia już w wieku 6 miesięcy może osiągnąć wagę użytkową (z punktu widzenia potrzeb człowieka: może być przeznaczona na ubój), tj. ponad 100 kg. Dorosłe samce (knury) niektórych odmian ważyć mogą do ponad 350 kg i osiągać wysokość ponad 90 cm, natomiast samice – lochy – bywają o kilkadziesiąt kilogramów lżejsze i kilkanaście centymetrów niższe. Świnia może żyć, jeśli nie zostanie przeznaczona na ubój, do około 12 lat.
Świnia domowa to jedno z najpłodniejszych zwierząt występujących na gospodarstwach domowych. Jej rozród w dużym stopniu zależy od człowieka, a przede wszystkim od jego kontroli i sterowania populacją. U samców świni domowej najlepsze ejakulaty uzyskuje się w miesiącach jesienno-zimowych (listopad, grudzień), czyli ejakulaty o największej objętości i liczbie plemników oraz o dużym odsetku ruchliwych plemników. Obserwuje się też wtedy maksymalną ilość testosteronu we krwi. Jednym z większych zagrożeń w rozrodzie świni domowej są liczne choroby zakaźne i niezakaźne, ograniczające, lub upośledzające rozwój płodu. Najczęściej są to wirusowe infekcje ciężarnych loch
Świnia domowa pochodzi od dzika, którego udomowienie nastąpiło przed ok. 7 tys. lat w Azji, a następnie w Europie. Według innych badaczy domestykacja tego gatunku nastąpiła znacznie wcześniej – już 12 700 – 13 000 lat p.n.e., a miało to miejsce w dorzeczu Eufratu i Tygrysu (późniejsza Mezopotamia).
Za przodków świń uważa się podgatunki dzika euroazjatyckiego (Sus scrofa): Sus scrofa scrofa, który występował w Europie i północnej Afryce oraz azjatyckich Sus scrofa cristatus i Sus scrofa vittatus. Archeolodzy z Durham University w Wielkiej Brytanii twierdzą, że pierwsze świnie przywędrowały do Europy ze Bliskiego Wschodu wraz z rolnikami z epoki kamiennej, 6800-4000 lat temu, a dopiero po ich przybyciu rozpoczął się proces udomowiania dzika.
W stosunkowo długim procesie udomowienia, a później uszlachetniania zasadniczo zmienił się pokrój świń. Współczesna świnia zdecydowanie różni się proporcjami ciała od swoich dzikich przodków oraz ras prymitywnych. Zwierzęta te przystosowały się do warunków bytowania stworzonych im przez człowieka. Nocny tryb życia zamienił się na dzienny, zdecydowanie zmienił się także rozród – w stosunku do dzikiego przodka, u którego występował tylko jeden okres rozrodu przypadający na grudzień, u świni współczesnej występują w miarę regularne cykle płciowe (rujowe) trwające zwykle 21 dni charakteryzujące się u loch gotowością do rozrodu w jednym dniu cyklu i popędem w tym dniu oraz ciągłym popędem płciowym u knurów.
Po wielu badaniach naukowych i obserwacjach stwierdzono, że świnia domowa wykazuje się dużą inteligencją.