Ara oliwkowa (Ara ambiguus) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje od Nikaragui po Kolumbię. Krytycznie zagrożony wyginięciem.
Dz
DzienneRo
RoślinożerneFitofag, roślinożerca – organizm roślinożerny, odżywiający się roślinami lub częściami roślin. W ekosystemie roślinożercy stanowią pi...
Ow
OwocożerneZi
ZiarnożerneNa
NadrzewneZw
Zwierzęta oswojoneJa
JajorodneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Zw
Zwierzęta monogamiiMonogamia – najbardziej rozpowszechniony typ związku małżeńskiego, w którym jedna osoba związana jest trwale z jednym partnerem. Monogamicznos...
Sp
Społecznest
stadne ptakiNi
Nie migrująceG
zacznij od...Zi
Zielone zwierzętaDługość ciała wynosi 85–90 cm, masa ciała – 1265–1430 g. Wymiary szczegółowe według Roberta Ridgwaya (samce i samice, w milimetrach):
Czoło i kantarek porastają pióra czerwone (w odcieniu cynobrowym). Wierzch głowy zielony (wg Ridgwaya jabłkowy), w tyle szyi przechodzący w bardziej niebieskozielony. Grzbiet, barkówki, bliższe ciału lotki II rzędu oraz część pokryw skrzydłowych ma barwę żółtozieloną, zależnie od światła mogącą również wyglądać na złocistą, oliwkowobrązową. Pokrywy skrzydłowe większe oraz skrzydełko jasnoniebieskie. Pokrywy lotek I rzędu i same lotki I rzędu zielononiebieskie, z czarnymi stosinami. Kuper i pokrywy nadogonowe czysto niebieskie (o kolorze barwnika błękit Nilu). Środkowa para sterówek pomarańczowoczerwona, ku krawędzi nabiera stopniowo barwy najpierw żółtozieloną, następnie turkusową na obrzeżu; pozostałe z różnymi ilościami czerwieni i barwy niebieskiej, 6. para ma już całkiem niebieskie chorągiewki zewnętrzne. Spód skrzydeł, z wyjątkiem pokryw podskrzydłowych mniejszych, żółty; podobnie ubarwiony jest spód ogona. Wokół oka widoczny prawie nagi obszar skóry, porośnięty nielicznymi, czarnobrązowymi piórami. Pokrywy uszne, gardło, spód ciała i pokrywy podskrzydłowe mniejsze żółtozielone. Dziób czarny u nasady, dalej kolor przechodzi w rogowy. Tęczówka brązowa.
IOC wyróżnia następujące podgatunki:
Środowiskiem życia ar oliwkowych są wilgotne, nizinne lasy wiecznie zielone, w południowo-zachodnim Ekwadorze również i suche lasy z drzewami zrzucającymi liście. Pojawiają się również na obrzeżach tych środowisk i przekraczają tereny otwarte. Przeważnie odnotowywane poniżej 600 m n.p.m., okazjonalnie powyżej 1000 m n.p.m. i do 1500 m n.p.m. w Darién. W Panamie wędrówki na skalę lokalną mogą brać się z nieregularnego owocowania u Dipteryx panamensis. Ary oliwkowe żywią się owocami i nasionami różnych gatunków (zjadają również kwiaty), jednak w porze lęgowej szczególnej wagi nabierają właśnie nasiona i owoce D. panamensis. Drzewa te są szczególnie ważne dla ptaków również jako miejsca na gniazdo. Poza sezonem lęgowym przedstawiciele A. ambiguus często tworzą stada. Odzywają się głośno i ochryple, podobnie do innych ar.
Okres lęgowy w Kostaryce trwa od grudnia do kwietnia (może skończyć się później), a w Ekwadorze od maja do października. Gniazdo znajduje się w dziupli drzewa. W zniesieniu około 3 jaj o przeciętnych wymiarach 5,5 na 4,5 cm. W niewoli inkubacja trwa blisko 26 dni. Po wykluciu młode ważą około 23 g. Opierzają się w pełni po 12–13 tygodniach życia.
Od 2020 roku IUCN uznaje arę oliwkową za gatunek krytycznie zagrożony (CR – Crtically endangered). W latach 2005–2020 była gatunkiem zagrożonym (EN – Endangered); wcześniej, w latach 2004 i 2000, gatunek otrzymał jeszcze niższą rangę – narażonego (VU, Vulnerable). Zagrożeniem dla gatunku jest utrata środowiska wskutek wycinki lasów pod uprawy bananowców i pastwiska dla bydła. W niektórych państwach, m.in. w Kostaryce i Ekwadorze, w XX wieku ary oliwkowe utraciły około 90% z pierwotnego zasięgu. W Ameryce Południowej postępuje osiedlanie się ludzi w bardziej odległych miejscach dzięki rozwojowi infrastruktury i budowie nowych dróg. Ponadto środowisko jest niszczone przez nielegalne uprawy krasnodrzewów, z których liści pozyskuje się kokainę, zakładanie kopalni złota i rolnictwo; ptaki bywają również odławiane, nawet na obszarach chronionych. Według stanu wiedzy z 1999, w zachodnim Ekwadorze intensywnie niszczono lasy celem uzyskania miejsca pod uprawy olejowców gwinejskich. Urbanizacja i rolnictwo przyczyniły się do wytępienia większości populacji A. a. guayaquilensis, a gdzieniegdzie ptaki tego podgatunku były odstrzeliwane jako szkodniki upraw. Ara oliwkowa jest uwzględniona w załączniku CITES I. Ostojami tych ar są Park Narodowy Darién (podniesiony do rangi rezerwatu biosfery) oraz Park Narodowy Los Katíos.
