Czajka
Czajka zwyczajna, czajka, czajka pospolita (Vanellus vanellus) – gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Jeden z bardziej rozpowszechnionych ptaków błotnych. Nie wyróżnia się podgatunków. Jest to gatunek bliski zagrożenia.
W locie charakterystyczna sylwetka – zgięte, zaokrąglone od tyłu skrzydła od białego spodu lub wierzchu wyglądają jak litera „M”, zakończone są czarnym upierzeniem. Leci z prędkością 50 km/h. W szacie spoczynkowej zacierają się granice między białymi i czarnymi plamami, a głowa i podgardle stają się białawe. Młode osobniki są bardziej brązowe z bardzo krótkim czubkiem na głowie. Jest wielkości gołębia, ale ma znacznie dłuższe nogi.
Czajka zamieszkuje niemal całą Europę i umiarkowaną strefę Azji aż po Pacyfik (do Morza Japońskiego). Zimuje w Europie Zachodniej, na wyspach wschodniego Atlantyku, w północnej Afryce, basenie Morza Śródziemnego, na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Indiach. W Polsce występuje w całym kraju, choć nierównomiernie, bo najliczniej na wschodzie. Pojawia się też w niższych partiach gór. Zachodnio- i południowoeuropejskie populacje są osiadłe, ma na to wpływ łagodny klimat. Przeloty marzec–kwiecień oraz czerwiec i późniejsze miesiące.
Od 2015 roku IUCN klasyfikuje czajkę jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); wcześniej, od 1988 roku zaliczała ją do gatunków najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2012 roku, mieści się w przedziale 5,6–10,5 milionów osobników.
W Polsce objęta ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej. Na Czerwonej liście ptaków Polski uznana za gatunek zagrożony (EN).
Liczebność czajki w Europie spada; według szacunków organizacji BirdLife International z 2015 roku, europejska populacja zmalała o 30–49% w ciągu 27 lat (3 pokolenia). Podobny silnie spadkowy trend obserwowany jest również w Polsce – w latach 2000−2016 średni roczny spadek liczebności wynosił 6%. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja czajki na terenie kraju liczyła 64–87 tysięcy par lęgowych.
Istotna jest wysokość roślin na lęgowisku, która nie powinna przekraczać na początku okresu lęgowego około 8 cm wysokości. Wysiadujące ptaki mogą dzięki temu się widzieć, ale też mieć widok na okolicę, co daje im poczucie bezpieczeństwa, a pisklęta mogą bez przeszkód biegać. Na te warunki ma wpływ człowiek, który stosując nawozy może zwiększyć gęstość, wysokość i szybkość wzrostu roślinności. Stosowane powszechnie chemikalia wybijają owady, główne pożywienie czajek. Pierwotne siedliska jak wilgotne łąki i torfowiska w wyniku osuszania ptak ten często musiał zamienić na tereny rolnicze. Do innych czynników wpływających na spadek liczebności czajki należy niski sukces lęgowy – wysokie straty w lęgach powodowane są przez drapieżne ssaki (np. lisy) i ptaki. Lęgi i same gniazda są zagrożone wycinaniem w czasie wcześniejszych żniw, kiedy to młode jeszcze nie zdążą się usamodzielnić.