Suseł perełkowany

Zimę suseł perełkowany spędza w stanie hibernacji. Susły zimują samotnie, każdy w oddzielnej norze. Impulsem zewnętrznym hibernacji jest obniżenie się temperatury otoczenia do 10 °C. Dzięki okresowemu spowolnieniu procesów metabolicznych temperatura ciała obniża się do 2,8 °C, częstotliwość pracy serca zmniejsza się z 300 do 4–7 skurczów na minutę, a aktywność płuc spada nawet do 1 oddechu na minutę. Nerki i pozostałe narządy wewnętrzne także spowalniają pracę – aktywność ruchowa zamiera. Na czas hibernacji suseł zwija się w kłębek i chowa głowę oraz łapy pod tułowiem. Śpi przez 6 miesięcy, rzadko się budząc. Śmiertelność susłów w czasie zimy jest duża. Może być skutkiem wyjątkowo ostrej, ale także wyjątkowo łagodnej zimy. Gdy temperatura otoczenia jest za wysoka, suseł zbyt często się przebudza, co skutkuje znaczną redukcją tkanki tłuszczowej brunatnej i w konsekwencji szybkim zmniejszaniem zapasów energetycznych organizmu. Badania przeprowadzone w latach 1982–1983 wykazały, że między sierpniem a majem w kolonii w rezerwacie Popówka zginęło 32% susłów. Badania z lat 1961–66 wykazały śmiertelność susłów z kolonii w Sławęcinie na poziomie 63%.

Suseł perełkowany na wolności żyje do 5 lat, a w hodowli do lat 8.

Susły perełkowane są zwierzętami czujnymi i płochliwymi. Wśród zmysłów pomagających susłowi w szybkim zdobyciu informacji o zbliżającym się zagrożeniu najlepiej rozwinięty jest wzrok. Susły wypatrują zagrożenia, stojąc w pozycji „słupka”, co pozwala na obserwowanie ponad poziomem niskiej roślinności i małych przeszkód terenowych. Suseł, stojąc w pozycji wyprostowanej, potrafi wypatrzyć zagrożenie prawdopodobnie nawet ze 150 m. Człowiek może się zbliżyć do obserwującego susła na około 40 m i nie spotyka się to z reakcją zwierzęcia. Dalsze zbliżanie się intruza (do odległości około 30 m) jest możliwe tylko przy wykonywaniu bardzo spokojnych ruchów. W przeciwnym wypadku suseł natychmiast schowa się do nory. Młode susły są mniej płochliwe od dorosłych i pozwalają podejść obserwatorowi nawet na 7–10 m. Młode napotkane w sporej odległości od nory starają się raczej przywrzeć do ziemi i przeczekać zagrożenie, wykorzystując maskujące wybarwienie futra.

Sam proces obserwacji i ucieczki przed zagrożeniem można podzielić na etapy. Dopóki człowiek nie przekroczy odległości uznawanej przez susła za bezpieczną, zwierzę stoi w wyprostowanej pozycji obserwacyjnej. Po przekroczeniu przez intruza tej granicy suseł biegnie w pobliże swojej nory, po czym znów staje w postawie „słupka” i obserwuje. W dalszym etapie przyczaja się przy wejściu do nory na czterech łapach. Jeśli intruz nadal się zbliża, to suseł natychmiast wskakuje do środka.

S. suslicus ma dobry słuch, ale reakcja na dźwięki nie jest zbyt gwałtowna. Głośne okrzyki, wydawane (z bezpiecznej odległości) przez ludzi, susła nie płoszą. Na świdnickim lotnisku zaobserwowano, że susłów nie niepokoił i nie płoszył hałas wydawany przez kołujące czy startujące samoloty lub śmigłowce.

Suseł potrafi wydawać głośne gwizdy. Gama wydawanych odgłosów jest dość bogata. Można rozróżnić odgłosy wydawane w pobliżu własnej nory, dźwięki wydawane podczas walki z innym osobnikiem czy też swoiste „miauczenie” przestraszonego bądź złapanego susła. Przed zbliżającym się niebezpieczeństwem susły ostrzegają się przenikliwym gwizdem.

U większości ssaków występuje prosta korelacja: większa masa ciała u dorosłych osobników jest związana z niższą częstotliwością i dokładniej rozdzielonym formantem wydawanego głosu (wokalizy) w stosunku do osobników młodych. U susłów perełkowanych takiej korelacji nie ma. Średnie maksymalne podstawowe częstotliwości nie różnią się znacząco między młodymi a dorosłymi. Naukowcy zauważają tę prawidłowość adaptacji zachowań wokalnych młodych i uznają ją za rodzaj mimikry w naśladowaniu głosu dorosłych, pomagającej w ukryciu dźwiękowych oznak młodego wieku. Takie zachowanie pomaga w zamaskowaniu obecności młodych osobników, co jest dla nich pomocne w ochronie przed drapieżnikami.

Suseł perełkowany zasadniczo jest roślinożercą. Żywi się nasionami, zielonymi częściami roślin, kłączami, cebulami i bulwami. Do menu zalicza się mniszek pospolity, krwawnik pospolity, koniczyna łąkowa, koniczyna biała, koniczyna drobnogłówkowa, lucerna nerkowata, babka zwyczajna i lancetowata i różne rośliny pastewne. Chętnie zjada pszenicę. Składniki pożywienia zmieniają się wraz z porami roku. Na wiosnę susły żywią się podziemnymi pędami roślin, a na powierzchni – nasionami krwawnika i plewami. Na przełomie wiosny i lata w menu pojawiają się kwiaty, rośliny uprawne (buraki cukrowe, kapusta) i nasiona dzikich traw, a w sierpniu i we wrześniu dominują nasiona. Menu staje się tym treściwsze, im bliżej do jesieni, kiedy suseł przygotowuje się do snu zimowego. Sporadycznie, głównie na wiosnę, gdy po hibernacji rośnie zapotrzebowanie organizmu na białko, suseł zjada też pokarm zwierzęcy. Jego zdobyczami bywają owady, dżdżownice, jaszczurki, jaja ptaków, pisklęta oraz padlina.

Drapieżniki zagrażają susłom szczególnie w szczycie aktywności rocznej, czyli w sezonie wiosenno-letnim. Wówczas susły stają się dość łatwym celem myszołowa zwyczajnego, błotniaka łąkowego, błotniaka zbożowego, pustułki, jastrzębia, orzełka włochatego, kani rudej, kani czarnej, orlika krzykliwego, kruka, raroga zwyczajnego, błotniaka stepowego oraz gawrona i sroki. Do ptaków rzadziej atakujących susły należą wrona i bocian biały. Do naziemnych wrogów susła perełkowanego należy łasica pospolita, gronostaj europejski, tchórz stepowy, lis rudy, kot domowy i pies domowy.

Susły są zwierzętami naziemnymi, lecz znaczną część życia spędzają pod ziemią. Ich bezpieczną codzienną kryjówką, miejscem, w którym spędzają cały pierwszy miesiąc życia, oraz zimową sypialnią jest głęboka nora. Budowę nory suseł perełkowany rozpoczyna od zbudowania ukośnego korytarza, tzw. nory ukośnej. Długość tego korytarza bywa zróżnicowana – zwykle jest to od 83 do 717 cm, a w stosunku do powierzchni terenu jest on wykopywany pod kątem od 25 do 50° (przeciętnie 35–40°). W czasie budowy tego korytarza ziemia jest usuwana na zewnątrz. Na końcu nory ukośnej – na głębokości 60–150 cm – leży komora gniazdowa, główne miejsce zamieszkania oraz rozrodu. W kolejnym etapie rozbudowy nory suseł wykopuje pionowy korytarz, który zaczyna się w pobliżu komory gniazdowej i często nie zostaje dokończany przed zimą, ale kończy się ślepo około 20–30 cm poniżej poziomu terenu. Ziemia z wykopów służy za materiał do zamknięcia nory ukośnej. Na wiosnę suseł drąży tylko ostatni odcinek nory pionowej, dzięki czemu oszczędza energię. Od tej pory wejściem i wyjściem do nory jest tylko pionowa studzienka.

Typowa nora ukośna służy susłom głównie jako czasowe schronienie, więc rzadko na ich końcu budowane są komory gniazdowe. W sezonie letnim każdy suseł dysponuje zwykle dwoma norami: pionową i ukośną, zlokalizowanymi w odległości do kilkunastu metrów od siebie. Poza okresem godów i wychowania młodych nora zamieszkiwana jest tylko przez jednego susła. Do każdej nory wiedzie wyłącznie jeden otwór wejściowy.