Jaskółka skalna (Ptyonoprogne rupestris) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae). Występuje w Eurazji i północnej Afryce, jest częściowo wędrowny. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Dz
DzienneMi
MięsożerneZw
Zwierzęta owadożerneEntomofag, owadożerca – zwierzę lub rzadziej roślina odżywiające się owadami – zarówno larwami, poczwarkami, jak i dorosłymi owadami. Entomo...
Lą
LądoweZw
Zwierzęta oswojoneJa
JajorodneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Zw
Zwierzęta szybująceLot ślizgowy – rodzaj lotu, w którym poruszający się obiekt nie jest w jego trakcie napędzany.Pojęcie stosowane jest do: samolotów oraz inny...
St
StadneSp
Społecznest
stadne ptakiCz
Częściowy migrantE
zacznij od...Długość ciała 14–15 cm; masa ciała 17–33 g.
Duża i krępa jaskółka. Szarobrązowa z wierzchu, z jaśniejszym, brudnobiałym spodem. Podogonie ciemne, co odróżnia ją od podobnej brzegówki i brzegówki małej, u których podogonie jest białe tak jak brzuch. W przeciwieństwie do brzegówki, jaskółka skalna nie ma ciemnej przepaski na piersi, a jedynie widoczne z bliska delikatne przyciemnienie na gardle. Ogon płytko wcięty, z rzędem białych plamek, widocznych przy rozłożonym ogonie. Pokrywy podskrzydłowe ciemne, wyraźnie kontrastujące z jaśniejszym spodem skrzydła.
Występuje w południowej Europie, północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie, w Azji Środkowej i dalej na wschód aż po Mongolię i północno-wschodnie Chiny. Generalnie populacje z północy zasięgu są wędrowne, a z południa – osiadłe. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego, w północnej i północno-wschodniej Afryce (a także w Mauretanii i Senegalu), na Bliskim Wschodzie i subkontynencie indyjskim.
Środowiskiem życia jaskółki skalnej są głównie góry, turnie i przybrzeżne klify; spotykana także wokół siedzib ludzkich. Żeruje w pobliżu klifów, nad wąwozami, lasami i wioskami; poza sezonem lęgowym również nad polami uprawnymi, łąkami, skalistymi wybrzeżami, bagnami czy jeziorami. W Europie spotykana od poziomu morza do 2500 m n.p.m., w Azji nawet do ponad 4500 m n.p.m.
Żywi się owadami i pająkami. Często lata lotem ślizgowym podobnie jak jerzyk.
Sezon lęgowy trwa od maja do sierpnia. Wyprowadza dwa lęgi w sezonie. Gniazduje zwykle w samotnych parach lub małych grupach, rzadko w większych koloniach liczących kilkadziesiąt par. W zniesieniu 2–5 jaj, najczęściej 3 lub 4. Inkubacja trwa 13–17 dni, a zajmuje się nią prawie wyłącznie samica. Oboje rodzice zajmują się karmieniem piskląt. Młode opuszczają gniazdo po 24–27 dniach od wyklucia, ale jeszcze przez 2–3 tygodnie są dokarmiane przez rodziców i wracają do gniazda na odpoczynek.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje jaskółkę skalną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 1,2–2,3 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.
