Tęczak (Tachuris rubrigastra) – gatunek małego ptaka z monotypowej rodziny tęczaków (Tachurisidae). Występuje w Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Tęczak to drobny, smukły ptak mierzący 11–11,5 cm długości (osobniki, które zbadał Taczanowski były większe i mierzyły 12 cm). Sylwetką zbliżony do pokrzewki. Wyróżnia się długimi, wysmukłymi skokami oraz bardzo wąskim i ostro zakończonym dziobem. Masa ciała: 6,5 do 8 g.
¹Oryginalne wymiary podano w calach; zamieszczone tu stanowią przybliżenie
Dalszy opis dotyczy samca podgatunku nominatywnego. Wierzch ciała brązowozielony; barwa na głowie przechodzi w czerń z domieszką niebieskiego, co jest szczególnie widoczne na pokrywach usznych. Brew płowa, lekko zielonkawa; na szczycie głowy szkarłatna plamka. Skrzydła i sterówki czarniawe. Wewnętrzne chorągiewki lotek (zewnętrzne w przypadku najbardziej wewnętrznych, lotek trzeciorzędowych) i część pokryw skrzydłowych większych przybiera barwę białą, podobnie jak i para zewnętrznych sterówek, zewnętrzne krawędzie kolejnych ich par i zakończenia części z nich. Spód ciała pokrywają pióra ochrowożółte, na gardle bielsze. Okolice kloaki czerwone. Od zgięcia skrzydła do zgięcia drugiego skrzydła ciągnie się spodem ciała czarny pas, w środku przerwany przez żółte pióra. Dziób i nogi czarne; podeszwy stóp pomarańczowe. Philip Lutley Sclater podaje, że samce mają tęczówki niebieskie („w kolorze nieba”), zaś samice tęczówki białe.
IOC wyróżnia następujące podgatunki:
Środowiskiem życia tęczaka są rozległe trzcinowiska, bagna oraz trawiaste obrzeża jezior. Rzadko pozostawia trzcinowiska na rzecz przybrzeżnych zarośli. Spotykany od poziomu morza po 4200 m n.p.m. Żeruje na owadach, samotnie lub w grupach rodzinnych, wśród gęstego sitowia. Często kurczowo przylega do łodygi rośliny lub zwisa z niej do góry nogami. Niekiedy biega lub skacze po ziemi, błocie albo pływającej roślinności. Odzywa się podobnymi do owadzich (lub do stukania nożem o talerz) dźwiękami tik. Poza tym odzywa się bulgoczącym lub brzęczącym piwup bzzzzt albo piwup piwuprrrrp.
W Peru jaja obserwowano w październiku, pisklęta we wrześniu, zaś opierzające się pisklęta w lutym. W południowo-wschodniej Brazylii ptaki z powiększonymi gonadami stwierdzano we wrześniu i październiku, opierzające się młode w lutym; w Argentynie na Cape San Antonio gniazduje w okresie koniec października–początek stycznia. Tęczaki budują charakterystyczne zwarte gniazda o kształcie stożka, które bokiem przytwierdzone są do łodygi trzciny. Budulec stanowią mokre liście trzcin, które po wyschnięciu mają fakturę kartonu; P.L. Sclater podaje, że po zaschnięciu gotowa konstrukcja może nawet wyglądać jak odlana w formie. W zniesieniu 3 lub 4 jaja (według Sclatera i Ernesta Gibsona także i dwa). Okazy znajdujące się w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie (dawniej British Museum) mierzą około 16–18 na 11–13 mm, barwa skorupki opisana jako od jasnej po ciemną kremową; część jaj jest gładka, zaś część ma przy szerszym końcu kropki barwy jasnordzawej i liliowej. Poza tym brak danych.
Przez IUCN T. rubrigastra klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). BirdLife International szacuje całkowity zasięg na 6,92 mln km². Wymienia jedną ostoję ptaków IBA, w której występuje tęczak – Ciénagas del Name w Chile. Gatunek zasiedla wiele obszarów chronionych, w tym Rezerwat Costanera Sur w Argentynie.
