Derkacz

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej. Najlepszą jej formą jest opóźnienie koszenia części łąk wraz z corocznym, naprzemiennym wyłączaniem wybranych ich fragmentów z użytkowania. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja derkacza na terenie kraju liczyła 39–52 tysiące tokujących samców. Pomiędzy 2007 a 2018 rokiem odnotowano spadek liczebności o około 26%. Na Czerwonej liście ptaków Polski derkacz sklasyfikowany został jako gatunek narażony (VU).

Dawniej derkacz był ptakiem szeroko rozpowszechnionym w całej Europie. Gwałtowne spadki liczebności w drugiej połowie XX wieku w krajach Europy Zachodniej, odznaczających się koncentracją i wysoką mechanizacją rolnictwa, doprowadziły do tego, że pod koniec wieku derkacz był tam już ptakiem bardzo rzadkim, a obecnie występuje już tylko lokalnie. Najliczniejsze populacje przetrwały w krajach byłego bloku wschodniego.

Najważniejszymi przyczynami zanikania derkacza są przekształcanie i zanik dogodnych dla niego siedlisk, zabudowywanie i osuszanie dolin rzecznych i bagien, mechanizacja gospodarki rolnej oraz zbyt wczesne koszenie łąk. Zwłaszcza te dwa ostatnie zjawiska powodują, że nawet tam, gdzie słyszy się większe ilości „derkających” ptaków w okresie lęgowym, nie obserwuje się pomyślnego wyprowadzania lęgów. Z kolei nawet w regionach silnie zurbanizowanych, w których tylko występują przyjazne dla tego ptaka biotopy, głównie wilgotne nieużytki, porośnięte roślinnością łąkową, obserwuje się pojawianie się tego ptaka. Tak jest np. na Górnym Śląsku, od Mysłowic przez Chorzów, Siemianowice Śląskie, Bytom po Gliwice, w rejonie Rybnika, Żor czy Jaworzna.