Atłasowiec czarny (Phainopepla nitens) – gatunek ptaka z rodziny jedwabniczek (Ptiliogonatidae), jedyny przedstawiciel rodzaju Phainopepla. Zamieszkuje Meksyk i południowo-zachodnie USA.
Długość ciała 18–21 cm, rozpiętość skrzydeł 27–29 cm. Masa ciała 17,9–28,1 g.
Samiec jest czarny z dużym białym lusterkiem na skrzydłach, samica – popielata. U obu płci występuje charakterystyczny czub na głowie i długi ogon.
Często lata wysoko; lot jest płynny, prostoliniowy, trzepoczący. Śpiew świergotliwy, rzadko słyszany; częściej odzywa się gwiżdżącym, zadziornym lerp.
Atłasowiec czarny zasiedla tereny zakrzaczone, zarośla nad brzegami rzek i na terenach podmokłych. Żywi się owadami chwytanymi w locie oraz owocami, zwłaszcza jemioły.
W ciągu roku wyprowadza zwykle dwa lęgi. Gniazdo jest czarkowate, umieszczone na drzewie, budowane przez samca. Samica składa 2–3 jaja, które są wysiadywane przez oboje rodziców przez ok. 15 dni.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje atłasowca czarnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Partners in Flight w 2017 roku szacowała liczebność populacji lęgowej na 3,2 miliona osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.
