Desman
Desman ukraiński, wychuchol ukraiński, desman, chochoł piżmowy (Desmana moschata) – gatunek małego ziemnowodnego ssaka z rodziny kretów (Talpinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae), jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju desman (Desmana), występujący w Rosji, Kazachstanie i na Ukrainie. Zamieszkuje dorzecza Wołgi, Donu, Oki i rzeki Ural, a niewielka populacja także brzegi rzeki Desna, ukraińskiego dopływu Dniepru. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje go za gatunek zagrożony wyginięciem.
Masywny tułów wychuchola wraz z głową osiąga długość u samica 193–240 mm, natomiast u samców 200–225 mm. Długość ogona wynosi u samic 180–210 mm zaś u samców 185–203 mm; długość tylnej stopy mieści się w przedziale 51–58 mm. Masa ciała samic 370–447 g, samców 390–450 g. Płci są mniej więcej tego samego rozmiaru. Ciało pokrywa gęsta sierść, która nie namaka w wodzie. Z wierzchu jest wybarwiona na kolor brunatnobury, a od spodu jasnosrebrzysty. Ogon desmana pokryty jest łuskami. Krótkie kończyny zakończone są palcami połączonymi błoną pływną. Małżowiny uszne zwierzęcia są zredukowane, a nos składa się z połączonych ze sobą rurek z chrząstki i przypomina krótką trąbę. Górne siekacze są silnie rozwinięte i służą zwierzęciu do kruszenia skorup mięczaków, które obok pijawek, owadów i roślin stanowią jego główny składnik pożywienia.
Wychuchol ukraiński występuje w Rosji, Kazachstanie i na Ukrainie, a izolowane populacje na Białorusi wymarły. Obecnie zakres występowania jest bardzo rozdrobniony. Zamieszkuje między innymi dorzecza Wołgi, Donu, Oki i rzeki Ural. Wychuchole zniknęły z terenu Ukrainy pod koniec XIX wieku, w 1950 odnaleziono tam jednak populację, która przetrwała. W 1990 stwierdzono obecność tych zwierząt w rzece Desnie, ukraińskim dopływie Dniepru.
Wychuchol kopie nory głównie wzdłuż starorzecza, ale także na brzegach rzek o wolnym nurcie i jezior o głębokości 1-2 m. Na siedlisko wybiera zbiorniki o porośniętej roślinnością wodno-bagienną, w których licznie występują bezkręgowce. Wychuchol lokuje wejście do swoich nor pod wodą. Czasami zajmuje także nory opuszczone przez karczownika ziemnowodnego.
W trzeciorzędzie i plejstocenie przodkowie wychuchola ukraińskiego zasiedlali tereny Europy, a w przejściowym okresie także i Ameryki Północnej. Skamieniałe ślady gatunku datowane na czwartorzęd odkryto w Niemczech, Rumunii i w Wielkiej Brytanii. Kopalne ślady występowania gatunku odnajdywane są także na terenie Polski.
Jest gatunkiem wszystkożernym. Żeruje w wodzie. Naukowcy odnotowali ponad 72 gatunki bezkręgowców oraz 30 gatunków roślin, które wchodzą w skład diety wychuchola. D. moschata zjada także ryby i płazy.
