Mewa trójpalczasta (Rissa tridactyla) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny mewowatych (Laridae), występujący na morzach, oceanach, wybrzeżach i wyspach półkuli północnej. Mimo że jest to ptak liczny, uznawany jest za gatunek narażony na wyginięcie, gdyż jego liczebność szybko spada.
W locie łatwa do rozpoznania po widocznym rysunku układającym się w literę „M” na grzbiecie i skrzydłach. Ogon jest lekko wcięty na końcu oraz ma czarne obrzeżenie, lekko karbowany i krótki. Ciemnoszary wierzch skrzydeł jaśnieje do białego w stronę ich końców. Z większej odległości wydają się szaro-biało-czarne. Sam lot jest lekki i zręczny, podobnie jak u rybitwy. Lata głównie nad powierzchnią wody, a gdy dryfuje na wodzie, wydaje się być lekka jak korek.
R. t. pollicaris jest większa, a czarne plamy na końcówkach skrzydeł są rozleglejsze.
Zamieszkuje arktyczne i subarktyczne strefy Europy, Azji i Ameryki Północnej, w zależności od podgatunku:
W okresie lęgowym gnieździ się nad stromymi morskim wybrzeżami, na skalistych wysepkach. Resztę roku spędza na pełnym morzu, gdzie zasiedla tamtejsze wyspy, często będąc tam gatunkiem dominującym. Z morzem jest związana bardziej niż inne mewy. Nad lądem pojawia się tylko wyjątkowo.
Głównie niewielkie ryby i inne zwierzęta morskie.
Łowi je przeważnie na powierzchni wody. W czasie powolnego lotu szuka pokarmu na morzu. Gdy znajdzie rybę, nagle spada pod wodę z lekko zagiętymi skrzydłami. Gdy pojedyncza mewa odnajdzie całą ławicę ryb, alarmuje pozostałe ptaki rybożerne, jak burzyki czy większe mewy. Podobnie jak inne mewy, podąża za statkami i korzysta z odpadków ludzkiego rybołówstwa. Może korzystać też z kuchennych odpadków lub padliny zmytej przez powódź. Co ciekawe, mierzenie poziomu stresu u pojedynczych osobników jest używane do sprawdzania ilości ryb w morzu, ponieważ ich niewielka ilość powoduje wzrost tego hormonu w organizmie ptaków.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2017 roku uznaje mewę trójpalczastą za gatunek narażony (VU – Vulnerable); wcześniej, od 1988 roku była ona klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2016 roku, wynosi około 14,6–15,7 milionów osobników. Ogólny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Szybko spada liczebność populacji europejskiej, podczas gdy populacje północnoamerykańskie są stabilne lub wykazują niewielki spadek, choć niewielka populacja z kanadyjskiej Arktyki rośnie o około 1% rocznie.
W Polsce mewa trójpalczasta podlega ścisłej ochronie gatunkowej.