Ryjówka aksamitna (Sorex araneus) – gatunek małego ssaka z rodziny ryjówkowatych.
No
NocneNocny tryb życia – pojęcie określające zachowanie zwierząt, które śpią w ciągu dnia, zaś okresem ich największej aktywności jest noc. P...
Mi
MięsożerneZw
Zwierzęta owadożerneEntomofag, owadożerca – zwierzę lub rzadziej roślina odżywiające się owadami – zarówno larwami, poczwarkami, jak i dorosłymi owadami. Entomo...
Ro
RobakożerneLą
LądoweZw
Zwierzęta oswojoneKo
KopalneNora – podziemna kryjówka zwierzęca, jama mająca zaspokoić elementarną potrzebę schronienia, będącą biologicznie ukształtowanym warunkiem ...
Te
TerytorialneTerytorium – obszar zajmowany wyłącznie przez jedno zwierzę lub grupę zwierząt. Własne terytorium zwiększa szanse przeżycia osobnika, gdyż z...
Ży
ŻyworodneŻyworodność, żyworództwo, wiwiparia – rodzaj reprodukcji polegający na tym, że komórki jajowe zapładniane są w obrębie dróg rodnych sami...
Wi
WielomęstwoSa
SamotneNi
Nie migrująceC
zacznij od...Długość ciała tego zwierzęcia wynosi 6,5-8 cm, a ogona około 4 cm. Ryjówka aksamitna waży 5-12 g. Kolor sierści zmienia się zależnie od sezonu: zimą ma barwę prawie czarną, a latem brunatno-szaro-kasztanową. Jej okrągłe uszy ledwie wystają z futerka. Ma wydłużony, spiczasty ryjek i ogon o krótkim włosie.
Ryjówka aksamitna występuje w Środkowej i Wschodniej Europie (na terenie Francji, Włoch i Hiszpanii istnieją izolowane populacje), Skandynawii, na Wyspach Brytyjskich i we wschodniej Syberii. W Polsce należy do najpospolitszych ssaków.
Żyje w różnych środowiskach: w ogrodach, lasach liściastych i mieszanych, na zakrzewionych łąkach. Gniazda buduje pod ziemią, pod gęstą roślinnością lub przy próchniejących pniach.
Jest aktywna w dzień i w nocy. Pokarmu szuka w liściastej ściółce i w górnych warstwach ziemi. Potrafi dobrze pływać. Wykopuje sobie gniazdo, lub zajmuje opuszczone nory. Każda ryjówka ustala swoje terytorium o promieniu 370–630 metrów od gniazda, którego trzyma się przez całe życie. Ryjówka aksamitna jest bardzo niegościnna i reaguje agresywnie na pojawienie się innej ryjówki na swoim terytorium.
Żywi się owadami, pająkami, ślimakami, a także padliną. Ryjówka aksamitna jest bardzo żarłocznym zwierzęciem, żeruje całą dobę i zjada w tym czasie pokarm o masie 80–90% ciężaru jej ciała, jedząc co 2–3 godziny. Bez pożywienia ginie w ciągu 10 godzin. Z uwagi na zbyt niską masę ciała (niskie rezerwy tłuszczu) ryjówka aksamitna nie zapada w sen zimowy. Ryjówka aksamitna jest obok rzęsorka rzeczka i rzęsorka mniejszego trzecim polskim jadowitym ssakiem. Zawarte w jej ślinie toksyny powodują hemolizę erytrocytów żab z rodzaju Pelophylax, co prawdopodobnie ułatwia ryjówce polowanie na większą zdobycz.
W okresie rozrodczym (od września do stycznia) samce podejmują wyprawy również poza swoje terytorium w celu znalezienia partnerki. Ciąża ryjówki trwa 19-21 dni. 5-9 ślepych młodych przychodzi na świat w gnieździe miękko wysłanym mchem i liśćmi. W chwili urodzenia ważą tylko ok. 1 g. Ich naga skóra jest tak cienka, że widać prześwitujące przez nią narządy wewnętrzne. Ryjówki aksamitne otwierają oczy w 18 dniu życia. Ssą matkę przez 3 tygodnie, po czym stają się samodzielne.
Na ryjówki polują głównie ptaki drapieżne i sowy. Ryjówki aksamitne mają po bokach ciała i u nasady ogona gruczoły produkujące wydzielinę niesmaczną i śmierdzącą piżmem. Czyni ona ryjówkę niejadalną dla lisów, kun i wielu innych drapieżników. Dlatego stosunkowo często spotyka się w terenie martwe ryjówki, zabite i natychmiast porzucone przez drapieżniki.
W Polsce podlega ochronie częściowej.