Kwiczoł (Turdus pilaris) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny drozdowatych (Turdidae), zamieszkujący północną i środkowo-wschodnią Europę na wschód od Renu i północ od Alp oraz Azję do środkowej Syberii (aż do rzeki Ałdan). W 2. połowie XX wieku skolonizował też część zachodniej Europy i Wyspy Brytyjskie. Zimuje w południowej i zachodniej Europie, północnej Afryce oraz w Azji Południowo-Zachodniej. Nie wyróżnia się podgatunków.
Dz
DzienneWs
WszystkożerneWszystkożerność – sposób odżywiania się polegający na braku specjalizacji pokarmowej i – w konsekwencji – odżywianiu się różnorodnym pok...
Lą
LądoweJa
JajorodneJajorodność – najbardziej rozpowszechniona forma rozrodu płciowego zwierząt, polegająca na rozwoju zarodkowym w jaju wydalonym z organizmu matk...
Na
NadrzewneSt
StadneNo
NomadyczneZw
Zwierzęta oswojoneSe
Seryjna monogamiast
stadne ptakiWy
Wysoce towarzyskieMi
MigrująceF
zacznij od...
Zasięg występowania rozciąga się od północnej i centralnej Europy (gniazduje na obszarze po Francję) na wschód przez centralną Syberię, północny Kazachstan, Ałtaj i Sajany po dorzecze Ałdanu i Zabajkale. Zimowiska leżą w zachodniej i południowej Europie, północnej Afryce oraz w Azji Południowo-Zachodniej.
W Polsce dawniej nieliczny, do końca XVIII w. gniazdował tylko na północnym wschodzie kraju, głównie na Mazurach. W XIX i XX wieku rozszerzał zasięg występowania i stale zwiększał swoją liczebność. Obecnie we wschodniej Polsce jest to liczny gatunek lęgowy (lokalnie bardzo liczny), w zachodniej Polsce – średnio liczny, unika gór. Według szacunków Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 populacja lęgowa kwiczoła na terenie kraju liczyła 949 000–1 328 000 par. Najliczniej występuje na terenach obfitujących w sady jabłoniowe, zwłaszcza w okolicach Grójca, Warki i Sandomierza. Podczas zimowych przelotów bywa bardzo liczny, co roku też pewna część osobników zimuje.
Naturalnym środowiskiem życia kwiczołów są lasy łęgowe, olsy, lasy sosnowo-brzozowe i luźne zadrzewienia w rzecznych dolinach. Podczas kolonizacji Europy zasiedlał coraz nowsze środowiska, w tym krajobrazy rolnicze, miasta, parki i ogrody. Zimują głównie na nizinach, często w bardziej otwartych środowiskach, w tym na porośniętych trawą lub uprawianych polach, skrajach wrzosowisk, skrajach lasów i w sadach.
Odżywia się drobnymi bezkręgowcami wyszukiwanymi w ziemi, głównie dżdżownicami. Na ziemi żeruje w charakterystycznej dla drozdów pozie – z opuszczonymi skrzydłami i uniesionym ogonem. Jesienią i zimą zjada głównie jagody i owoce, np. jałowca, głogu oraz jarzębinę, jabłka.
Okres lęgowy trwa od początku kwietnia do końca sierpnia; pora lęgowa różna w zależności od szerokości geograficznej. W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi.
IUCN uznaje kwiczoła za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 70–145 milionów dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Na Czerwonej liście ptaków Polski został sklasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC).
Dawniej polowano na kwiczoły w celach konsumpcyjnych. Zjadane przez te ptaki jagody jałowca i jarzębiny nadawały mięsu charakterystyczny aromat, dzięki czemu były wysoko cenione przez dawnych myśliwych. W XIX wieku na samym Śląsku odławiano każdej jesieni i zimy ok. 100 tys. kwiczołów.
