Straszak jaskiniowy (Mormoops megalophylla) – gatunek ssaka z rodziny straszakowatych (Mormoopidae). Straszak jaskiniowy jest jednym z dwóch istniejących gatunków w swoim rodzaju, drugim jest znacznie mniejszy straszak antylski (Mormoops blainvillii). Jest ssakiem nocnym i poluje za pomocą echolokacji.
Długość ciała (bez ogona) około 56–73 mm, długość ogona 18–31 mm, długość ucha 13–16 mm, długość tylnej stopy 9–14 mm, długość przedramienia 50–61 mm; masa ciała 11–22 g. Swoją nazwę zawdzięcza nietypowemu wyglądowi twarzy, który wynika z wiszących na niej płatków skóry, słabo rozwiniętego nosa i „dużych, okrągłych uszu łączących się na czole”.
Straszak jaskiniowy jest średniej wielkości o ubarwieniu od czerwonawo-brązowego do ciemnobrązowego. Czerwonawy kolor staje się bardziej widoczny w miarę starzenia się owłosienia. Nietoperz ten ulega linieniu, zwykle między Czerwcem, a Wrześniem. Po stronie grzbietowej linienie zaczyna się na ramionach i rozprzestrzenia się po plecach, podczas gdy po stronie brzusznej linienie zwykle zaczyna się pod skrzydłami, na szyi i brodzie, a następnie rozprzestrzenia się w dół na brzuch.
Twarze tych nietoperzy wyglądają na „zmiażdżone”. Ten dziwny wygląd jest wynikiem czterech łączących się czynników:
Nietoperze te utrzymują niezwykle wysoką temperaturę ciała, zwykle o kilka stopni wyższą niż temperatura otoczenia. W rezultacie są wrażliwe na temperatury poniżej 10 °C i mogą przetrwać w tych niższych temperaturach tylko przez kilka godzin, zanim ulegną hipotermii.
Straszak jaskiniowy występuje w regionach wilgotnych, suchych i półsuchych. Wydaje się, że preferują regiony poniżej 3000 m nad poziomem morza. W Stanach Zjednoczonych znaleziono je w południowym Teksasie i Arizonie. Znaleziono je także w Meksyku oraz we wschodnim Hondurasie i Salwadorze. Nie znaleziono ich obecności w Kostaryce lub Panamie. Największe ilości tych nietoperzy są znajdowane wzdłuż wybrzeży Karaibów Ameryki Południowej w krajach takich jak Kolumbia, Wenezuela, Trynidad i Tobago. Istnieją również informacje o ich występowaniu wzdłuż wybrzeży Pacyfiku to jest w Kolumbii, Ekwadorze i północnym Peru.
Najwcześniejsza wzmianka o tych nietoperzach pochodzi z późnej epoki plejstocenu, kiedy wydawało się, że nietoperze miały znacznie szerszy zasięg geograficzny niż obecnie, a skamieliny znaleziono tak daleko na północy, np. na Florydzie. Skamieliny znaleziono również na wielu karaibskich wyspach, takich jak Kuba, Jamajka, Hispaniola, Bahamy, Trynidad i Tobago czy Aruba.
Zasięg występowania w zależności od podgatunku:
Straszaki Jaskiniowe preferują ciepły klimat. Mają tendencję do nocowania w dużych koloniach, ale nie w ciasnych skupiskach. Najczęściej układają się w odległości około 15 cm od siebie. Kiedy opuszczają swoje miejsce noclegowe (zwykle jaskinię, szyb kopalniany lub tunel) w nocy, latają w gęstych, szybko poruszających się grupach, aż dotrą do żerowisk, gdzie się rozpraszają. Nietoperze te jako główne źródło pożywienia preferują duże ćmy. Często można je spotkać żerujących nad wodami stojącymi.
Niewiele wiadomo o ich rozmnażaniu i rozwoju. Nietoperze tę noszą tylko jedno młode i uważa się, że przynoszą młode wiosną między Marcem, a Czerwcem. Jednak obserwowano samice w okresie laktacji również od Czerwca do Sierpnia. Ponieważ samice w ciąży są tak wrażliwe na zmiany temperatury, często lokują się głębiej w jaskiniach niż reszta kolonii. W takim miejscu samice i ich młode łatwiej utrzymują stałą temperaturę.
