Płaskonos
Płaskonos zwyczajny, płaskonos (Spatula clypeata) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Mimo wielkiego zasięgu występowania nie wyróżnia się podgatunków. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Zamieszkuje Eurazję poza północnymi skrajami i basenem Morza Śródziemnego oraz Amerykę Północną (Kanada, USA łącznie z Alaską). Przeloty w marcu – kwietniu i sierpniu – listopadzie. Zimuje w zachodniej i południowej Europie nad Morzem Śródziemnym, północnej, wschodniej i środkowej Afryce oraz na jej atlantyckich wybrzeżach, na Bliskim Wschodzie, w południowej, południowo-wschodniej i wschodniej Azji, w południowej części Ameryki Północnej, w Ameryce Środkowej oraz w północnej części Ameryki Południowej. Populacje zachodnioeuropejskie są osiadłe lub koczownicze.
W Polsce bardzo nielicznie, lokalnie nielicznie, gnieździ się na całym niżu. Największe skupiska występują w dolinie Biebrzy. Na przelotach średnio liczny; coraz częściej zimuje, zwłaszcza na zachodzie kraju.
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody płaskonos nieprzerwanie od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 6,5–7,0 miliona osobników (czyli około 4,3–4,7 miliona osobników dorosłych). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje rosną lub ich status nie jest znany.
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej. Na Czerwonej liście ptaków Polski płaskonos sklasyfikowany został jako gatunek narażony (VU). W latach 2013–2018 liczebność krajowej populacji lęgowej szacowano na 400–1000 par, trend liczebności jest silnie spadkowy.
